وعده‌های مالیاتی بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند
درحالیکه برخی از نامزدهای ریاست جمهوری در زمینه مالیات برنامه‌های خود را حذف مالیات تولید، کاهش نرخ آن از ۲۵ به ۱۰ درصد و فشار بر صاحبان مشاغل برای مالیات ستانی را مطرح کرده‌اند، یک کارشناس اقتصادی وعده‌های مالیاتی کاندیداهای ریاست جمهوری را صرفا ابزاری برای تبلیغات می‌داند و تنها راهکار موثر برای افزایش درآمدهای مالیاتی را اخذ مالیات از مجموع درآمدها اعلام کرد.
یکی از موضوعاتی که در اولین مناظره انتخاباتی سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مورد بررسی قرار گرفت، مالیات بود که بیشتر صحبت‌ها مبنی بر کاهش فشار مالیات بر تولیدکنندگان مطرح شد.
سید ابراهیم رئیسی – یکی از نامزدهای ریاست جمهوری – راهکار جهش تولید را اخذ مالیات از امور غیرمولد و کاهش مالیات تولید از ۲۵ به ۱۰ درصد اعلام کرد که به وی انتقاداتی از سوی کارشناسان، چون نبود راهکار و برنامه برای مالیات ستانی از غیرمولدها و اعلام نکردن مالیات جایگزین برای کاهش ۱۵ درصدی مالیات تولید وارد است.
همچنین، زاکانی معتقد است که برای جهش تولید، مقررات زدایی و تسهیل مجوزدهی باید مالیات تولید حذف شود و درآمدهای مالیاتی افزایش یابد، البته این نامزد ریاست جمهوری نیز درباره مالیات جایگزین برای حذف مالیات تولید و چگونگی افزایش درآمدهای مالیاتی توضیحاتی ارائه نکرد.
به گفته او، در حال حاضر معادل ۳۲۰ هزار میلیارد تومان معوقه مالیاتی، ۲۰۰ هزار میلیارد تومان معافیت مالیاتی و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی در کشور وجود دارد. همچنین اکنون ۹ درصد مالیات از مشاغل دریافت می‌شود که خیلی کمتر از میزان معقولی است که باید اخذ شود و می‌توان با اصلاحات از مشاغل ۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات دریافت کرد تا دیگر دولت دست خود را در جیب مردم نکند.
با وجود اینکه، زاکانی این آمارها را در زمینه فرار، معافیت و معوقات مالیاتی مطرح کرده اما هنوز راهکاری برای وصول ارقام مربوطه اعلام نکرده است و در صحبت‌های خود به فشار مالیاتی بر مشاغل تاکید دارد، درصورتی که اکنون این افراد در زمان شیوع ویروس کرونا و قرنطینه با ضررهای هنگفتی مواجه شده‌اند و به جای اخذ مالیات باید آن‌ها مورد حمایت‌های مالی قرار گیرند تا بخشی از ضررهای متحمل شده مشاغل برطرف شود.
این موارد بخشی از اظهارات بدون راهکار نامزدهای ریاست جمهوری درباره مالیات به عنوان یکی از موضوعات مهم اقتصادی که نظام صحیح آن هم می‌تواند به تحقق عدالت، افزایش درآمدهای دولت و استقلال اقتصاد از اتکا به نفت کمک کند، است.
در تحلیل این موارد علی سعدوندی – یک کارشناس اقتصادی- در گفت‌وگو با ایسنا، به بررسی بخشی از بیانات و وعده‌های مالیاتی کاندیداها در اولین مناظره انتخاباتی پرداخت.
تصور غلط فشار مالیاتی بر اصناف و مشاغل
این تحلیلگر اقتصادی با بیان اینکه در نسبت پایین مالیات نه تولید ناخالص داخلی شکی نیست، گفت: بین شش تا هشت درصد نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی است و اگر بودجه دولت را ۱۵ درصد نسبت به تولید ناخالص داخلی در نظر گرفته شود، طبیعی است که بیش از ۵۰ بودجه دولت با کسری مواجه می‌شود. با توجه به اینکه نسبت مالیات و بودجه کشور به تولید ناخالص داخلی پایین است، دلیل کسری بودجه چیست و چرا دولت نمی‌تواند درآمدهای مالیاتی را محقق کند؟
وی افزود: نظام مالیاتی کشور چند سالی است که به همین شکل باقی مانده و اصلاحاتی در آن صورت نگرفته است که غیر کارشناسان در این زمینه نظر می‌دهند و تاثیری بر افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی ندارد.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اینکه با تصور فشار بر مالیات مشاغل و اصناف می‌توان درآمدهای مالیاتی را زیاد کرد، ساده اندیشی است، زیرا با وجود تحریم‌ها، شیوع ویروس کرونا و رکود اقتصادی نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی کاهش پیدا می‌کند و باید مالیات بر سود نه بر درآمد اعمال شود.
راهکاری برای افزایش درآمدهای مالیاتی
سعدوندی راهکارهای افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی را ناکارآمد دانست و گفت: در این زمینه باید مالیات بر مجموع درآمدها مورد توجه قرار گیرد و اکنون یکی از اجزای این مالیات، به عنوان مالیات بر عایدی سرمایه در مجلس تحت بررسی است که اگر مجموع درآمدها در آن لحاظ نشود، موجب گرفتاری خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه نیاز به اصلاحات مالیاتی جدی است، بیان کرد: شاید هر سال به طور متوسط بتوانیم حدود یک درصد به نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی اضافه کنیم و اگر بودجه دولت را ۲۰ درصد در نظر بگیریم، باید حدود ۱۴ درصد به نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی اضافه شود که در صورت درست پیش رفتن برنامه حدود ۱۴ سال زمان می‌برد. بنابراین، صحبت‌هایی که درباره افزایش درآمدهای مالیاتی زده می‌شود، مصارف تبلیغاتی و انتخاباتی دارند.
