همه چیز درباره ۱۱ ابربدهکار بانکی

بررسی نام ۱۱ ابربدهکار بانکی نشان می‌دهد این افراد قبلا توسط دولت‌های وقت به قوه‌قضاییه معرفی شده‌اند و پرونده برخی از آنها مختومه شده است.

ابربدهکاران بانکی؛ موضوعی که در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری به آن پرداخته شد و افکار عمومی را درگیر خود کرد که این افراد چه کسانی هستند و چرا نامشان فاش نمی‌شود. فاش نشدن نام این افراد، این گمانه را تقویت خواهد کرد که آنها شاید مسؤولیت دارند یا ارتباطاتی وجود دارد که از افشای آن هراسی است. اما بررسی نام ۱۱ ابربدهکار بانکی نشان می‌دهد این افراد قبلا توسط دولت‌های وقت به قوه‌قضاییه معرفی شده‌اند و پرونده برخی از آنها مختومه شده است. ۱۱ابربدهکاری که توسط برخی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح شدند، کسانی هستند که نام آنها برای همه مردم آشناست. کسانی که گفته می‌شود ۹۰هزار میلیارد تومان به نظام بانکی بدهکار هستند. از این رو، گزارشی در موضوع ابربدهکاران بانکی که طی دو مناظره قبلی به آن پرداخته شد، تهیه کرده ایم که مشروح آن در ادامه آمده است.

موضوع بدهکاران در مناظرات

در جریان مناظره دوم انتخابات ریاست‌جمهوری، علیرضا زاکانی به عنوان یکی از نامزدها اعلام کرد ۱۱ ابربدهکار بانکی حدود ۹۰هزار میلیارد تومان به نظام بانکی بدهکار هستند و در مناظره سوم عبدالناصر همتی، اسامی بدهکاران را روی یک دستنوشته به حجت‌الاسلام ابراهیم رئیسی، دیگر نامزد انتخابات تحویل داد. همتی در زمان تحویل دستنوشته اعلام کرد تسهیلاتی که این افراد دریافت کردند برای دوران پیش از او بوده و ارتباطی با این موضوع ندارد. البته این موضوع را هم گفت که حدود ۲۵هزار میلیارد تومان آن نیز در زمان ریاست وی بازگردانده شده و اگر رئیس قوه قضاییه صلاح می‌داند آنها را بخواند. اقدامی که حساسیت جامعه را برانگیخت که این افراد چه کسانی هستند و چرا نامشان فاش نمی‌شود. تا این‌که چند ساعت پس از مناظره، این دستنوشته از سوی مدیر روابط‌عمومی قوه قضاییه منتشر شد.
رسول دانیال‌زاده، عظام (عباس ایروانی)، صدر هاشمی‌نژاد، العقیلی، اقدامیان، فلاحتیان، شفیعی، گرامی، ایزدپناه، رستمی‌صفا و ریخته‌گران. این ۱۱ نفر کسانی هستند که پیشتر پرونده قضایی داشته و محکوم شده‌اند یا منتظر محاکمه هستند یا قبلا نامشان در رسانه‌ها به عنوان بدهکار بانکی آمده است.

سلطان فولاد، پشت میله‌های فولادی

رسول دانیال‌زاده یکی از چهره‌های جنجالی اقتصادی سال ۹۸ بود. دانیال‌زاده به سلطان فولاد معروف است و پرونده او در قوه‌قضاییه به دلیل فساد اقتصادی و اختلاس تشکیل شده و همچنان پیگیری در این زمینه ادامه دارد. برخی رسانه‌ها پس از فاش شدن نام سلطان فولاد او را به نام سلطان رشوه هم معرفی کردند. رسول دانیال‌زاده، واحدهایی از برج لاکچری روما رزیدنس کامرانیه را به اکبر طبری بخشیده بود تا بخشی از اتهامات اقتصادی‌اش را چشم‌پوشی کند اما پس از دستگیری طبری و محاکمه وی، دانیال‌زاده هم تحت پیگرد قانونی قرار گرفت.
دانیال‌زاده، سلطان فولاد ایران، مالک برج‌های روما رزیدنس و فلورا، تسهیلات کم بهره فراوانی از شعب بانک ملت و بانک ملی داخل و خارج از کشور کسب کرده و با پرداخت رشوه به مدیران بانکی و برخی نزدیکان مقامات، ثروت هنگفتی به جیب زد. صنایع لوله گالوانیزه روی‌پوشان در قزوین و شرکت کارخانجات نورد سمنان و لوله گالوانیزه ماهان سمنان و مجتمع فولاد گیان و فولاد کاویان، شرکت‌های دانیال‌زاده است که برخی از آنها به نام خود و بعضی دیگر به نام فرزندانش است. پرونده او سال ۹۵ به جریان افتاد و اتهامش این بود که به نام چند کارخانه فولادی ال‌سی‌هایی باز می‌کرد و از این طریق ارز مورد نیاز خود را در اختیار می‌گرفت. وی به منظور فرار مالیاتی و پرداخت بدهی‌های بانکی و استهمال چند باره بدهی، به شبکه بانکی کشور رشوه می‌داد. تسهیلاتی که وی با رانت گرفته بود، تبدیل به املاک و مستغلات زیادی در داخل و خارج از کشور مثل شرکت گلد فیرو در امارات و شرکت ال‌سی‌اس در هامبورگ آلمان شد. آبان ۱۳۹۸ قوه قضاییه خبر استرداد رسول دانیال‌زاده را از آلمان به ایران منتشر کرد و پلیس اینترپل در این پرونده با ایران همکاری کرد. در نهایت، ۲۲ آبان ۱۳۹۸ پس از گذشت یک ماه از علنی شدن موضوع فرار دانیال‌زاده به صورت رسمی قوه قضاییه اعلام کرد با کمک سربازان گمنام امام زمان (عج) دانیال‌زاده در کشور آلمان شناسایی و به کشور بازگردانده شد. رسول دانیال‌زاده به جرم تشکیل شبکه ارتشا و به دلیل آن‌که بعد از تشکیل پرونده به کشور بازگشت، با لحاظ تخفیف به ۱۵سال حبس تعزیری محکوم شد.

عباس ایروانی (عظام)

نفر دومی که در فهرست دستنوشته عبدالناصر همتی به عنوان عظام نوشته شده بود، عباس ایروانی است. عباس ایروانی، مالک و سهامدار اصلی گروه سرمایه‌گذاری عظام است که در حوزه‌های مختلفی مانند تولید قطعات خودرو و صنعت گردشگری مشغول به فعالیت اقتصادی بوده است. گروه قطعات خودروی عظام از ۱۲شرکت تولیدی(سازه پویش، استام صنعت، پایاکلاچ، والاقطعه، فراکلون و…) تشکیل شده و سهم بالایی در تامین قطعات شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا داشت و سالانه بیش از ۱۰۰۰میلیارد تومان به این دو شرکت خودروساز قطعه می‌فروخت. وی به عنوان تامین قطعات خودرو در چند کارخانه تولیدی، عملیات ریخته‌گری و تراشکاری به منظور تولید کلاچ، میل لنگ و سایر قطعاتی که نیاز به کارهای ریخته‌گری دارند، انجام داده ولی قطعات خودرویی مربوط سیستم مدیریت موتور (EMS) مانند سنسورها، عملگرها و واحد کنترل الکترونیکی (ECU) و… را از کشورهای کره، چین، آلمان و… وارد می‌کرده است. گروه عظام با هدایت و راهبری عباس ایروانی به منظور کسب حداکثر سود ممکن در واردات این قطعات، از شگردهای مختلف مانند جعل اسناد گمرکی، اظهار خلاف و… استفاده می‌کرده است. پرونده اتهامات مالی ایروانی به همراه شش نفر دیگر در سال ۹۸ به دادگاه رفت. ایروانی متهم به بدهی ۳۰۰۰ میلیارد تومانی بانکی و فساد ۷۶۴ میلیون دلاری بود. اتهام اولیه ایروانی افساد فی‌الارض بود اما بعد از جلسات محاکمه، دادگاه این اتهام را به اخلال در نظام اقتصادی تقلیل داد.

بانکدار متهم

کارآفرین برتر ایرانی، امپراتور مالی و رهبر کارآفرینی در ایران. اینها القابی است که روزی برچسب نام صدر هاشمی‌نژاد بود. صدر هاشمی‌نژاد، فرزند بنیانگذار بانک اقتصاد نوین، اولین بار نه در ایران بلکه در جهان به عنوان متهم نامش برده شد. فایننشال تایمز سال ۱۳۹۷ در گزارشی ادعا کرد صدر هاشمی‌نژاد مدیرعامل بانک ایرانی – مالتایی پیلاتوس متهم به پولشویی است. در این گزارش مشخص شده بود صدر هاشمی‌نژاد با دولت‌های مختلف در ایران رابطه نزدیکی داشته است. هاشمی‌نژاد همان سال، در ویرجینیا بازداشت و جلسات دادگاه او برگزار شد، اما در نهایت دادگاه رای به برائت او داد. در این سوی جهان، در ایران نیز او متهم به عدم پرداخت معوقات کلان بانکی خود است.

محمدسعید العقیلی

لیست ابربدهكاران بانكی نكات عجیب و غریب زیادی دارد، از جمله این‌كه این لیست آن‌قدر بیات شده كه برخی از اسامی در آن را غیرقابل دسترس كرده است. محمدسعید العقیلی یكی از آنهاست كه حالا از دنیا رفته و اصلا در قید حیات نیست كه از افشای نامش ترسی داشته باشد. العقیلی یكی از همدستان بابك زنجانی بود و به عنوان دلال نفتی شهرت داشت. نزدیك شدن به مقامات بلندپایه در دولت‌های گذشته، باعث شد تا با وی در مورد پرداخت تسهیلات مساعدت شود و پس از این‌كه از دنیا رفت، ایران نیز نتوانست به پول پرداخت‌شده دست پیدا كند.

محمدجواد اقدامیان

محمدجواد اقدامیان، مالك برندهای مشهوری همچون «ویستابست و ینابست» هفتمین دریافت‌كننده بیشترین تسهیلات از بانك سرمایه است. اقدامیان با هشت شركت وینابست، ویستابست، آتیه‌سازان سارا، پارت پولاد، ساران كالا، مهندسی همراهان فناوری اطلاعات، پلیمر پلاست پارس و تهران تولید توانسته طی سال‌های ۸۶ تا ۹۱ هشت فقره وام از بانك سرمایه دریافت كند كه براساس آخرین صورت مالی بانك سرمایه، وی در پایان سال ۹۷ درمجموع حدود ۵۱۱ میلیارد و ۴۰۳ میلیون تومان به بانك سرمایه بدهكار بوده است. اقدامیان درمجموع ۱۹۵ میلیارد تومان وثیقه نزد بانك سرمایه دارد كه ۹۸ میلیارد تومان آن چك بانكی، ۸۷ میلیارد تومان سفته و ۱۰ میلیارد تومان نیز سند ملكی است.

مهدی فلاحتیان

مهدی فلاحتیان، متهم به مشاركت در اخلال عمده در نظام ارزی كشور از طریق عضویت در شبكه كلاهبرداری و تحصیل مال نامشروع به میزان ۳۸۹ میلیون درهم از بانك ملت و تحصیل نامشروع مبلغ ۲۲۰ میلیون درهم از نظام بانكی است. فلاحتیان ۲۲۰ میلیون درهم تسهیلات از بانك ملت دریافت كرده و بانك در ازای آن حتی كپی شناسنامه هم از او نخواسته بود. او با مجید سعادتی، كارمند ۴۷ ساله بانك ملت تبانی كرده و تسهیلات كلان ارزی بدون تودیع وثیقه دریافت كرده است. فلاحتیان، هشت شركت داشته و در سال ۱۳۸۸، ۳ درصد از كل سهام بانك صادرات ایران را خریداری میكند. او به دلیل عدم وصول مطالباتش، قادر به پرداخت دیون به شبكه بانكی نبوده و در فاصله سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰، دو دستگاه آپارتمان ۵۰۰ متری در دوبی خریداری می‌كند. عمده تسهیلات دریافتی نامبرده، برای واردات ورق گالوانیزه و تیرآهن از چین و هندوستان بوده است. مهدی فلاحتیان در حال حاضر در زندان است.

هفت الماس خانواده ایزدپناه

خانواده ایزدپناه كه صاحب شركت هفت الماس هستند، جزو بدهكاران بزرگ بانك اقتصاد نوین هستند و مدیران وقت این بانك، بی‌حساب و كتاب میلیارد‌ها تومان وام به آنها داده و این خانواده هم زحمت بازگشت منابع را به خودشان نداده‌اند. هنوز مشخص نشده كه آیا آنها بدهی خود را پرداخت كرده‌اند یا نه.

گرامی‌های وارداتچی

در میان وام‌گیرندگان كلان، نام برخی گروه‌ها بسیار برجسته است. یكی از این گروه‌ها، خانواده گرامی است كه از دهه ۱۳۳۰ به‌عنوان اولین تاجران چای با برند گلستان شناخته می‌شوند. طبق جدول تسهیلات و تعهدات كلان بانك‌های كشور، مانده تسهیلات و تعهدات خانواده گرامی به پنج بانك اقتصادنوین، پاسارگاد، خاورمیانه، سامان و گردشگری تا پایان سال ۹۷ حدود ۳۳۹۳میلیارد و ۲۸ میلیون تومان (رقمی نزدیك به ۳۴۰۰ میلیارد تومان) است. بررسی جزئیات این تسهیلات و تعهدات نشان می‌دهد بالاترین رقم مانده تسهیلات خانواده گرامی، مربوط به بانك پاسارگاد با ۲۴۴۳ میلیارد تومان است. پس از پاسارگاد، نزدیك به ۵۲۱ میلیارد از مانده تسهیلات و تعهدات خانواده گرامی مربوط به بانك اقتصادنوین است. در رتبه سوم اعطای تسهیلات به خانواده گرامی، بانك سامان قرار دارد كه در پایان سال ۹۷ مانده تسهیلات و تعهدات این بانك از خانواده گرامی حدود ۲۱۶ میلیارد تومان است. بانك خاورمیانه چهارمین بانكی است كه مانده تسهیلات و تعهدات خانواده گرامی به این بانك، رقمی نزدیك به ۱۳۷میلیارد تومان (دقیقا ۱۳۶ میلیارد و ۹۱۶ میلیون تومان) است. در ردیف پنجم، بانك گردشگری (بانك وابسته به مهدی جهانگیری برادر معاون اول رئیس‌جمهوری) قرار دارد كه مانده تسهیلات و تعهدات خانواده گرامی به این بانك در پایان سال مالی ۹۷، حدود ۷۵ میلیارد و ۷۸۰ میلیون تومان بوده است. براساس اطلاعاتی كه در بخش تسهیلات كلان بانك‌ها درج شده، مانده تسهیلات و تعهدات ۳۴۰۰ میلیارد تومانی خانواده گرامی به پنج بانك از طریق اطلس‌خودرو، آسان‌موتور، گلستان، صنایع غذایی پردیس، كیفیت فنون، محور ماشین و فروشگاه‌های زنجیره‌ای اوشانك (موسس فروشگاه‌های تخفیفی هفت) دریافت شده است.

بهروز ریخته‌گران

اوج داستان ریخته‌گران از خرید بخش قابل‌توجهی از سهام بانك سرمایه شروع می‌شود. او در اسفند سال ۸۶، برای خرید بانك سرمایه اقدام می‌كند. شهرداری تهران در آن زمان، مالك ۳۸ درصد از سهام بانك سرمایه بود. آن‌طور كه در رسانه‌ها گفته می‌شود، او یك قرارداد با شهرداری تهران امضا می‌كند كه در ازای تأمین ۸۰ هزار تن میلگرد برای ساخت تونل توحید، بلوك ۳۸ درصدی سهام بانك سرمایه به او واگذار شود. دادستان گفته ریخته‌گران بدون پرداخت هیچ مبلغی و با ارائه یك حواله جعلی انبار آهن، مالك ۳۸ درصد سهام بانك سرمایه می‌شود و شهرداری تهران وقتی برای گرفتن میلگرد مراجعه می‌كند، تنها با یك انبار خالی در شورآباد تهران روبه‌رو می‌شود. بنا به گفته نماینده دادستان، در جلسات دادگاه بانك سرمایه، این بانك در ۱۴ هزار میلیارد تومان از اموال فرهنگیان خیانت در امانت كرده است. ۴۷ درصد از سهام بانك سرمایه مربوط به صندوق ذخیره فرهنگیان و ۳۸ درصد از سهام مربوط به گروه ریخته‌گران (برادران ریخته‌گران) بوده است. بنابر كیفرخواست صادره برای متهمان بانك سرمایه، این سهامداران اصلی در مجموعه بانك سرمایه به منظور پرداخت تسهیلات كلان اعمال نفوذ كرده‌اند كه در نتیجه آن، خسارت زیادی به اقتصاد كشور تحمیل شده است. در نهایت بهروز و فیروز ریخته‌گران به ۱۵ سال حبس تعزیری محكوم می‌شوند و اكنون نیز در زندان به‌سر می‌برند.

ابر بدهكار به بانك پارسیان

محمد رستمی‌صفا، بنیانگذار گروه صفا و بدهكار بزرگ بانك پارسیان است. او از پیمانكاران قدیمی شركت ملی گاز است كه در دوران كاری خود نیز مرتكب تخلفات مالی از جمله پرداخت رشوه و گردش غیرقانونی وجوه در سیستم بانكی برای دریافت وام شده بود. محمد رستمی‌صفا ۲۸ شهریور ۸۵ موفق شد ۲۸/۸ درصد سهام بانك پارسیان را كه در مالكیت ایران‌خودرو بود، به ارزش حدود ۲۹۳ میلیارد تومان بخرد. این معامله نام دومین معامله بزرگ آن زمان بورس ایران پس از معامله صدرا را به خود گرفت، اما ۱۳ روز بعد یعنی ۱۰ مهر، بورس معامله یادشده را به دلیل دیر رسیدن ضمانتنامه لغو كرد. نكته جالب اینجاست كه رستمی‌صفا از بدهكاران سنگین بانك پارسیان بوده و هست و با اخذ وام از این بانك مبلغ ۲۹۳ میلیارد تومان از وجوه خود بانك را برای خرید بانك هزینه كرد. رستمی‌صفا به تحمل سه سال حبس تعزیری محكوم شد اما به دلیل فقدان پیشینه كیفری، دادگاه تجدیدنظر مجازات حبس او را به جزای نقدی یك میلیارد تومانی تقلیل داد.