هیدروژن در آینده یکی از سوخت‌های اصلی دنیا خواهد بود
رضا مسیبی بهبهانی معاون پژوهشی دانشگاه صنعت نفت بیان کرد: نقش پارک‌های علم و فناوری در کشور از نظر حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، مراکز رشد و گروه‌های استارتاپی، به ویژه در مورد این که ایده‌های مهم و مورد نیاز کشور را تبدیل به محصول و آن محصول را تجاری سازی کنیم، بسیار مهم است.
او با اشاره به افتتاح پارک فناوری و نوآروی نفت و گاز که اخیرا صورت گرفته، بیان کرد: اگر این دانشگاه تقویت شود و مورد حمایت جدی قرار بگیرد، قول می‌دهیم که ظرف چند سال، تبدیل به قطب علمی نفت و گاز خاورمیانه شود. انتظار داریم دانشگاه صنعت نفت با توجه به سابقه‌ای که دارد، در این پارک نفش محوری و مشارکت جدی داشته باشد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه صنعت نفت تاکید کرد: بر اساس صحبت‌هایی که با وزیر نفت داشتیم، قول گرفتیم که شعبه دیگر این پارک نیز در شهر اهواز با محوریت دانشگاه صنعت نفت تاسیس شود که امیدواریم این قول عملی شود.
دانشگاه صنعت نفت، منحصر به فرد است
او افزود: لازم است در اینجا به تجربیات دانشگاه صنعت نفت که سابقه ۸۲ ساله در صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی دارد، اشاره کنیم. جشنواره‌های استارتاپی در این دانشگاه از حدود ۱۰ سال پیش آغاز شد و این دانشگاه در این زمینه یکی از دانشگاه‌های پیش قدم بوده است.
این پژوهشگر برتر کشور اظهار کرد: مراکز رشد و واحد‌های فناور را نیز در اهواز و آبادان تاسیس کردیم که افتخارات بزرگی مانند بومی سازی فناوری‌های مورد نیاز صنعت نفت، ثبت اختراعات متعدد توسط شرکت‌های مستقر و دریافت لوح تقدیر در جشنواره‌های متعدد، کسب کردند. یک نمونه از آن، بومی سازی و تدوین دانش فنی کاتالیست و همچنین دانش فنی فرآیند methanol to olefin یا MTO یعنی تبدیل متانول به الفین‌های سبک (اتیلن و پروپیلن) در مقیاس پایلوت است.
او گفت: همچنین تاسیس مرکز نوآوری و کارآفرینی دانشگاه را داشتیم که بسیار مورد حمایت و تاکید است. کسب مقام هفتم در دانشگاه‌های نفت و گاز دنیا و همچنین مقام پنجم یکی از تیم‌های دانشجویی ما در مسابقات بین المللی معتبر در سال ۲۰۱۹ نیز از دیگر افتخارات این دانشگاه است.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه صنعت نفت همچنین گفت: در تمام صنعت نفت از وزیر مانند شهید تندگویان تا معاون‌های وزیر و مدیران کل یا مدیران عامل پالایشگاه‌ها و پتروشیمی ها، جایی نیست که ردپای دانشگاه صنعت نفت دیده نشود. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از مدیران کلیدی صنعت نفت، فارغ التحصیلان این دانشگاه هستند و بنابراین، این دانشگاه لیاقت دارد بسیار بیشتر از سال‌های گذشته تقویت شود.
او گفت: مزایایی که این دانشگاه دارد مانند تدریس به زبان انگلیسی و نزدیکی به صنعت، در دانشگاه‌های دیگر دیده نمی‌شود. در ۱۰۰ کیلومتری دانشکده‌های اهواز و آبادان، همه چیز از چاه‌ها و پالایشگاه‌های نفت و گاز گرفته تا مجتمع‌های پتروشیمی، سکو‌های حفاری و واحد‌های بهره برداری نفت و گاز، برای آموزش و پژوهش فراهم است. این مسائل سبب خاص شدن این دانشگاه در کشور شده و باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
دولت آینده باید چه کاری انجام دهد؟
مسیبی بهبهانی در مورد اقداماتی که دولت آینده باید در زمینه پژوهش و فناوری انجام دهد، تاکید کرد: همیشه در مورد شایسته سالاری شعار می‌دهیم، امیدوارم در دولت آینده این مسئله به طور واقعی مد نظر قرار بگیرد. یعنی پست‌های اجرایی بر اساس رزومه و لیاقت و بدون توجه به جناح‌های سیاسی، به افراد داده شود.
او اضافه کرد: فرصت‌های زیادی را در سال‌های گذشته از دست دادیم و دیگر زمانی برای فرصت سوزی باقی نمانده و باید از تمام نیرو‌های توانا و سالم برای رفع مشکلات کشور استفاده شود. دولت آینده باید در رابطه با دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های عالی کشور، اساتید را به سمت صنعت سوق دهد. اکنون اکثر اساتید مجبور هستند که برای ارتقای مرتبه علمی، تمام همّ و غم خود را برای مقاله‌های علمی بگذارند. این یک نقص بزرگ در آیین نامه ارتقا اساتید است و باید وزن کار‌های صنعتی را نسبت به مقالات در این زمینه بیشتر کنیم.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه صنعت نفت اضافه کرد: در رابطه با شرکت‌های دانش بنیان، باید حمایت‌ها جدی‌تر و عملی‌تر شود. نیاز به تقویت هرچه بیشتر گروه‌های استارتاپی داریم که از یک ایده شروع می‌کنند که منجر به تولید محصول و تجاری سازی آن می‌شود.
لزوم تاسیس انستیتو “هیدروژن و انرژی‌های تجدیدپذیر”
او گفت: اکثر میادین نفتی ما به نیمه دوم عمر خود رسیده اند، بنابراین، افزایش ضریب برداشت از مخازن نفتی اکنون باید در اولویت کاری قرار بگیرد. در مورد تاسیسات سطح الارضی نیز باید بهینه سازی انجام شود. در مورد صنعت پتروشیمی نیز باید صنایع پایین دستی در اولویت باشند به طور مثال در سال‌های اخیر، شاهد افتتاح‌های مکرر کارخانه‌های متانول هستیم، ولی دنبال این نبودیم که این زنجیره را با استفاده از فرآیند‌های MTP (تبدیل متانول به پروپیلن)، MTO (تبدیل متانول به الفین) و PDH (پروپان به پروپیلن) به محصولات با ارزش تری تبدیل کنیم و مانع خام فروشی شویم.
مسیبی بهبهانی ادامه داد: کار‌های تحقیقاتی فرآیند MTO از حدود ۱۵ سال پیش در دانشگاه صنعت نفت آغاز شد، کاتالیست آن را سنتز و ثبت اختراع کردیم. سپس در مقیاس آزمایشگاهی در مرکز تحقیقات دانشگاه و در مقیاس پایلوت در شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی، عملیاتی کردیم. باید روی این مقوله‌ها بیشتر کار کنیم. کشور ما که منبع عظیم گاز را به عنوان خوراک واحد‌های MTO در اختیار دارد، کارخانه MTO ندارد، اما کشور چین که اصلا گاز ندارد و از زغال سنگ استفاده می‌کند، چندین کارخانه MTO را راه اندازی کرده است.
این پژوهشگر برتر کشور گفت: همچنین سال‌های زیادی است که از LNG و مینی LNG در کشور صحبت می‌شود، اما هنوز کارخانه LNG نداریم. باید تکلیف صادرات گاز به کشور‌های همسایه و اروپا مشخص شود. دومین کشور از نظر ذخایر گاز در جهان هستیم، اما از نظر تولید گاز با توجه به تجهیزاتی که داریم، واقعا در مقام پایین تری هستیم.
او اظهار کرد: مسئله مهمی که به عنوان پیشنهاد به وزارت نفت دادیم، این است که باید انستیتو “هیدروژن و انرژی‌های تجدیدپذیر” را در دانشگاه صنعت نفت راه اندازی کنیم و به دنبال انرژی‌های جایگزین برای نفت و گاز باشیم، زیرا هیدروژن در آینده، یکی از سوخت‌های اصلی دنیا خواهد بود، بنابراین باید سعی کنیم از دنیا عقب نیفتیم.
