امکان صادرات گاز به اروپا وجود دارد؟

تحویل LNG به اروپا در ژوییه به پایینترین رکورد برای این ماه در سه سال گذشته رسید و وضعیت در این ماه حتی وخیمتر شد و تنها یک محموله به انگلیس رسید. تامین گاز از طریق خط لوله از روسیه هم مشکل ساز شده که دلایل سیاسی دخالتی ندارند.

شرکت گازپروم با فشار فزاینده برای تامین تقاضا در داخل و خارج روسیه روبروست. آتش سوزی که اوایل ماه میلادی جاری در یک کارخانه میعانات در سیبری روی داد هم تامین گاز از طریق خط لوله یامال-اروپا را کاهش داده است.

تقاضای جهانی برای گاز طبیعی شامل LNG اخیرا رونق زیادی پیدا کرده و تا ژوییه برای پنج ماه متوالی رشد کرده، بازارهای آمریکای لاتین و آسیا آماده اند برای LNG پول بیشتری بپردازند و به این ترتیب محموله ها را از دسترس اروپا دور کرده اند. آسیا ۷۴.۶ درصد سهم از تقاضا برای LNG در ژوییه داشت و ۲۲.۶ میلیون تن وارد کرده، در مقابل، اروپا تنها ۴.۴۳ میلیون تن واردات داشته که کمتر از ۵.۵ میلیون تن در مدت مشابه سال ۲۰۲۰ بوده است.

اویستن کالکلف، مدیرعامل شرکت فلکس LNG اظهار کرد: اروپا باید مخازنش را دوباره پر کند اما با جنگ فعلی برای محموله ها، به نظر می رسد این بازار با کمبود شدید عرضه روبرو خواهد بود مگر این که جریان خط لوله دوباره افزایش پیدا کند. ما باید برای یک زمستان بسیار متغیر بر اساس شرایط جوی آماده شویم. تحلیلگران شرکت “انژی انرژی اسکن” در یادداشتی نوشتند: عوامل بنیادین بازار گاز کمبود عرضه را نشان می دهند و ادامه ضعف عرضه روسیه، مایه اصلی نگرانی است.

در این میان اما ایران برنامه هایی را برای صادرات گاز به اروپا در نظر دارد آن طور مسوولان صنعت گاز اعلام کردند باید تجارت گاز به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین موضوعات دنبال شود و ترکیه یکی از آن مسیرهای مناسب برای تجارت گاز است. این کشور می‌خواهد مبادی مختلفی برای تأمین گاز داشته باشد و خود را به یک کشور وابسته نخواهد کرد؛ طبیعتاً بخشی از آن بازار را هم از ایران تأمین می‌کند که هم به نفع ترکیه است هم به نفع ایران، از سویی مسیر ترکیه مسیر خوبی برای تجارت گازی با اروپا در آینده است.

در واقع شرکت ملی گاز ایران دورنمای تجارت گازی با اروپا را دنبال می‌کند، شرایط تجارت گاز موضوعی متأثر از دیگر مسائل سیاسی و بین‌المللی است و به هر حال فضای آینده کشورها، نوع همکاری و اتفاقاتی که در روابط دیپلماسی کشور می‌افتد بر موضوع تجارت گاز مؤثر خواهد بود، اما سوالی که به وجود می آید این است ایران در این هدف تا چه میزان می تواند موفق باشد؟

حمید رضا عراقی – معاون سابق وزیر نفت و مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران در این رابطه به ایسنا گفت: اگر مصرف گاز در کشور بهینه نشود و بر اساس استانداردهای بین المللی پیش نرویم، اولویت ما برای گازرسانی به کشورهای همسایه خواهد بود.

وی با بیان اینکه یکی از سیاست های کشور جایگزینی گاز طبیعی با سوخت های میان تقطیر بوده است، اظهار کرد:  تولید کنندگان داخلی به خصوص پتروشیمی ها به گاز نیاز دارند و صادرات گاز بیشتر جنبه امنیتی و دیپلماسی دارد و اگر ما بتوانیم گاز را در داخل به پتروشیمی ها تحویل دهیم و از این طریق ارزش افزوده ایجاد کنیم و سپس صادرات داشته باشیم مسیر راحت تری را نسبت به صادرات گاز به اروپا طی کرده ایم.

مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز ایران با تاکید بر اینکه اگر بتوانیم به پاکستان، عراق، ترکیه، کویت و کشورهای همسایه تبادل داشته باشیم منطقی تر و قابل دسترس تر از صادرات گاز به اروپا خواهد بود، گفت: در این بین محدودیت های جهانی برای توسعه صادرات گاز ایران  نیز وجود دارد، نه تنها روسیه نسبت به این مساله علاقه مند نیست بلکه باتوجه به درگیری های موجود، کشورهای اروپایی به نوعی ایران را دور زدند. طالبان نیز با ترکمنستان در حال مذاکره بوده که حتی پاکستان که همسایه ما است بتواند از طریق افغانستان گاز دریافت کند.

به گفته عراقی چند موضوع برای توسعه صادرات وجود دارد، ارتباطات جهانی، دیپلماسی امنیت و بحث اقتصاد در این موضوع مهم هستند. جمع بندی این سه موضوع نشان می دهد که باید یک استراتژی منظمی داشته باشیم، در حال حاضر استراتژی کشور جایگزینی سوخت های میان تقطیر است که در این حوزه نیز  بسیار موفق عمل کرده چراکه اکنون گاز به اکثر صنایع، نیروگاه ها، خانه ها و شهرها رسیده است و به جای استفاده از سوخت میان تقطیر از گاز طبیعی استفاده می شود.

وی با بیان اینکه اگر اینکار صورت نمی گرفت می بایست معادل چهار تا پنج میلیارد بشکه نفت در روز در کشور مورد استفاده قرار می گرفت، گفت: در زمستان به دلیل عدم استفاده بهینه از گاز در بخش های مختلف به ویژه بخش خانگی شاهد هدررفت انرژی هستیم، لذا  باید در این حوزه فرهنگسازی صورت بگیرد، از طرف دیگر نیز باید منابع گازی هم از نظر اکتشاف و هم افزایش تولید توسعه یابد.

به گفته وی اگر گاز زیادی داشته باشیم و بتوانیم در آینده مخازن را تقویت کنیم و مصرف بهینه نیز صورت بگیرد و در کنار آن نیز مسائل بین المللی نیز برطرف شود امکان صادرات به اروپا وجود خواهد داشت.