همه درآمدهای ارزی کشور باید به نرخ نیمایی فروخته شود
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: طبق قانون بودجه ۱۴۰۱، همه درآمدهای ارزی کشور باید به نرخ نیمایی فروخته شود و دیگر چیزی به نام ارز ۴۲۰۰ تومانی وجود ندارد.
سید مسعود میرکاظمی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه بخش خبری ۲۱ سیما در پاسخ به این پرسش که مبنای دهک بندی‌ها چیست؟ اظهار داشت: بر اساس قانون بایستی دهک‌های درآمدی کشور مشخص و بر اساس آن میزان حمایت دولت روشن شود.
وی ادامه داد: دهک‌های پایین جامعه باید حمایت بیشتر و دهک‌های بالا باید حمایت‌های کمتر شوند تا عدالت برقرار شود.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: در بحث انرژی هم میزان برخورداری دهک‌ها متفاوت است و بر این اساس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی این مسئولیت را طبق قانون دارد که بر اساس پایگاه اطلاعات ایرانیان، اطلاعات کامل از وضعیت درآمدی افراد جامعه را در اختیار سازمان هدفمندسازی قرار دهد و این سازمان بر اساس مصوبات ستاد مردمی سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها، این پرداخت‌ها را انجام دهد و مردم در حساب‌های خود می‌توانند مشاهده کنند.
وی افزود: آنچه که اتفاق افتاد بر اساس تحلیل‌ها و محاسباتی است که انجام شد و ممکن است درصدی خطا هم داشته باشد که با مراجعه افراد و اعلام نقطه نظراتشان توسط سازمان هدفمندسازی و وزارت رفاه رسیدگی می‌شود و اگر احیاناً جا مانده‌اند اضافه و مابه‌التفاوت هم پرداخت می‌شود، اگر هم مشمول نیستند برایشان توضیح می‌دهند که مشمول این یارانه نمی‌شوند.
میرکاظمی گفت: یارانه دو ماه علی‌الحساب واریز شد که به جز موضوع دارو و نان است و به محض شروع طرح، این یارانه آزاد می‌شود.
یارانه واریزی به محض آغاز طرح قابل برداشت خواهد بود
رئیس سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: الآن امکان برداشت نیست، چون هنوز کالا با ارز ۴۲۰۰ تومانی در جامعه توزیع می‌شود تا زیرساخت‌ها فراهم شود.
وی خاطرنشان کرد: یارانه ماه اول آزاد می‌شود و ماه بعد، نوبت دوم آزاد می‌شود که مردم بتوانند مایحتاج خود را خریداری کنند.
میرکاظمی گفت: در پاسخ به این پرسش که مبلغ واریزی جدا از مبلغ یارانه‌ای است که دریافت می‌کردند یا تجمیع شده است؟ گفت: تجمیع شد، در قانون «بند ب تبصره ۱۴» مشخص شد که وزارت رفاه بایستی این پالایش را در درگاه انجام دهد و دهک‌های بالا را شناسایی کند و افراد جدیدی که مستحق هستند ثبت نام کند، چون در مقاطع مختلف پرداخت‌هایی صورت می‌گرفت، این موارد تجمیع شد و به صورت یکسان پرداخت می‌شود، البته این ماه پرداخت ۴۵ هزار تومانی را دهم اردیبهشت داشتیم و این ۳۰۰ – ۴۰۰ هزار تومان مازاد آن شد و این ماه استثنائاً این اتفاق افتاده است.
وی افزود: در دولت قبل به منظور مقابله با کرونا هر فرد با تقاضای خود وام قرض‌الحسنه یک میلیون تومانی دریافت کرد که بانک‌ها ۳۶ قسط این وام را به طور اتوماتیک کم می‌کنند.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: از سال ۱۴۰۰ قیمت‌ها افزایش پیدا کرد و در اواخر سال ۱۴۰۰ با اتفاقاتی که در روسیه و اوکراین افتاد، تشدید شد مثلاً جو در سال ۹۹ هر تن ۲۷۰ دلار بود، در شهریور ۱۴۰۰ به ۳۵۰ دلار رسید، فروردین ۱۴۰۱ هم ۵۶۰ دلار شد که یک رشد قابل توجهی بود، همچنین ذرت ۲۲۰ دلار بود در شهریور ۱۴۰۰ به ۳۹۹ دلار رسید، امروز ۵۱۶ دلار است، گندم ۲۱۰ دلار بود نیمه ۱۴۰۰ به ۳۷۰ دلار رسید، امروز ۵۶۰ دلار است، روغن خام ۷۴۱ دلار بود، شهریور ۱۴۰۰ به ۱۲۸۰ دلار رسید، امروز ۲۳۰۶ دلار است.
وی ادامه داد: اتفاق دیگری که افتاد این است که همه کشورها برای خرید هجوم آوردند و حتی صادرکنندگان اجازه صادرات نمی‌دهند و دولت‌ها وارد عمل شدند تا بتوانند مواد اولیه و غذایی بیشتری وارد کشورشان کنند این شرایط حتی در سایر مواد هم در کشورهای دیگر تأثیر می‌گذارد مثلاً فولاد، پتروشیمی و بخش‌های مختلف را وارد کشورشان می‌کنند.
میرکاظمی گفت: از اوکراین و روسیه بخش قابل توجهی ذرت، جو و گندم صادر می‌شود و دانه‌های روغنی مخصوصاً آفتابگردان ۸۰ درصد در آنجا تولید می‌شود و این‌ها تأثیر دارد، احتمالاً اگر این روند در منطقه ادامه پیدا کند ممکن است چند سالی عرضه مواد غذایی که در امنیت غذایی جهان تأثیرگذار است ادامه پیدا کند، بنابراین دولت باید فکری کند البته سال گذشته تلاش کردیم ذخایرمان را افزایش دهیم.
دولت سیزدهم ذخایر استراتژیک را تأمین کرد
وی افزود: وقتی دولت تحویل شد ذخایر استراتژیک ما بین ۳۰ تا ۷۰ درصد زیر حداقل پیش بینی بود و دولت سیزدهم علیرغم اینکه در زمان تحویل ۸ میلیارد دلار هم مصرف شده بود ذخایر را تأمین کرد.
رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: کالابرگ الکترونیک در همان حساب مردم که یارانه واریز می‌شود است و فقط با این کارت در صورتی که سامانه راه اندازی شود می‌توانند کالای خاصی را بخرند، یعنی مثلاً برای مرغ میزان سهمیه‌اش مشخص است.
میرکاظمی گفت: بر اساس قانون دولت باید از کالابرگ الکترونیک استفاده کند و اگر این سامانه قابلیت اجرا پیدا کند جایگزین خواهد شد و اتفاق خاصی نمی‌افتد، مردم با همین کارت در فروشگاه می‌توانند مرغ و روغن انتخاب کنند، کارتخوان‌هایی که در فروشگاه‌ها نصب می‌شود این امکان را فراهم می‌کند که فرد بتواند مرغ، روغن یا کالاهای دیگر را انتخاب کنند و سرپرست خانوار پول را جای دیگر نبرد البته قانونگذار بیشتر بر این تأکید دارد همچنین دولت برنامه‌ریزی کند تا قیمت‌ها افزایش پیدا نکند و مدیریت روی این موارد باشد.
وی افزود: در شکل کالابرگ این نیست که کوپن داده شود، همین کارت بانکی است، یارانه شارژ می‌شود و فقط محدود به خرید اقلامی که مشخص می‌شود است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه افزود: افزایش قیمت از شهریور ۱۴۰۰ تاکنون بین ۶۰ تا ۸۰ درصد بود که در همه جای جهان اتفاق افتاد، ما باید اثر این افزایش قیمت را در زندگی مردم کم کنیم و این کارها به همین خاطر است، یعنی یک اقدام حمایتی است و قرار است تورم را مدیریت کند و هزینه مواد غذایی را برای مردم پایین بیاورد.
وی ادامه داد: در دولت سابق گزارش شد بانک مرکزی دلار را ۲۳ – ۲۴ تومان خرید و ۴,۲۰۰ تومان داد و حدود ۲۰ هزار تومان خلق پول کرد، چون یکی از دلایل افزایش پایه پولی و نقدینگی را اینجا محاسبه می‌کنند.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: امروز دولت وقتی این یارانه را می‌دهد دلار را ۲۴ هزار تومان نمی‌خرد ۲۰ هزار تومان بفروشد و پایه پولی را بالا ببرد، دلار را با همان ارز نیمایی در بازار عرضه می‌کند و مردم می‌توانند خرید کنند، وارد کنندگان، کالا وارد کنند، تولید کنندگان خود می‌توانند این کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی را وارد کشور کنند و دیگر رانتی وجود ندارد؛ خروج از این زنجیره و مدیریت کلان و نظارت؛ کار دولت است که در این سیستم این اتفاق می‌افتد و به این نقطه خواهیم رسید که از ظرفیت‌های کشور کمال استفاده را داشته باشیم.
وی افزود: نکته قابل توجه این است که وقتی دولت ارز را به تجار، وارد کنندگان، کارخانجات روغن با همان ارز نیمایی می‌دهد در واقع ریال را از بازار جمع می‌کند بنابراین بخشی از پایه پولی بهبود پیدا می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: بخش پایه پولی را با عرضه ارز نیمایی می‌توان انجام داد، ولی با این شکلی که یارانه را به خود مردم می‌دهیم اثربخشی‌اش قطعاً بیشتر خواهد شد.
میرکاظمی گفت: بعضی از اقتصاددانان می‌گویند که این پولی که شما می‌دهید تقاضا را در بازار بالا می‌برد، درست است از این جهت شما نقدینگی را وارد بازار می‌کنید، ولی از طرف دیگر اصلاحاتی انجام می‌دهید، قبلاً دولت با ارز ۴۲۰۰ تومانی پول را جمع می‌کرد امروز با ۲۴ تومان ریال را در بازار جمع می‌کند و این خیلی می‌تواند مؤثر باشد.
وی ادامه داد: طبق قانون بودجه ۱۴۰۱، کلیه درآمدهای ارزی کشور باید به نرخ نیمایی فروخته شود، دیگر چیزی به نام ارز ۴۲۰۰ تومانی وجود ندارد.
یارانه دارو و نان همه دهک‌ها مساوی است
رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: در فاز اول طرح اصلاح یارانه‌ها نان و دارو نیست و دهک بندی هم نمی‌شود و همه دهک‌ها از آن برخوردار خواهند بود.
میرکاظمی گفت: الآن اگر می‌گوییم سه دهک ۴۰۰ تومان به حسابشان واریز شد و از دهک چهارم تا نهم هم ۳۰۰ هزار تومان، برای دارو و نان دهک‌ها همه مساوی هستند، چون ممکن است فردی بیمار شود و به بیمارستان مراجعه کند همان جا بیمه از او حمایت خواهد کرد، دارو و خبازی‌ها مانند سابق ادامه پیدا می‌کند و هیچ نوع فاصله‌ای در یارانه‌ها اتفاق نخواهد افتاد.
وی افزود: طرحی که در زنجان پیش می‌رود نمونه است و ممکن است جواب بدهد یا ندهد؛ این به معنای این نیست که راجع به نان تصمیم گیری می‌شود تا اطلاع ثانوی همان نظام آرد یارانه‌ای با همان قیمت و شکل قبل توزیع می‌شود و هیچ نگرانی برای مردم نخواهد داشت.
رئیس سازمان برنامه و بودجه خاطرنشان کرد: وقتی یک تولید کننده روغن را با ارز ۴۲۰۰ تومانی خرید می‌کرد امروز باید با ارز نیمایی خرید کند این مابه‌التفاوتش را زیان نمی‌دهد و باید حمایت شود این حمایت را قبلاً به آن‌ها پرداخت می‌کردیم الآن به مصرف کننده می‌دهیم برای اینکه قاچاق خارج از شبکه اتفاق نیفتد و کیفیت را ارتقاء دهند.
میرکاظمی گفت: ما در مواد غذایی ظرفیت مازاد داریم، ولی به دلیل موضوع یارانه‌ای نمی‌توانستند استفاده کنند، امروز دیگر آزاد هستند، حتماً رقابت پذیری بالا خواهد رفت و نظارت دولت و سازمان حمایت در مواد غذایی انجام می‌شود و قطعاً در روزهای آینده این اطلاع‌رسانی کامل انجام خواهد شد، ولی باید بدانیم از تولید کننده و مصرف کننده حمایت می‌شود.
وی ادامه داد: اگر سامانه کالابرگ الکترونیک آمد یارانه به کالا اصابت می‌کند، فعلاً، چون آماده نشد یارانه نقدی را دولت ادامه می‌دهد یعنی حمایت از مردم تحت هیچ شرایطی قطع نخواهد شد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا دولت به دنبال درآمدزایی است؟ گفت: قاعدتاً این طور نیست، امروز شرایط جهانی شرایط مناسبی نیست باید متوجه این موضوع باشیم که امنیت غذایی در جهان دچار مشکل شد و همه به فکر حمایت از مردمشان هستند، سال‌های قبل ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار صرف کالاهای اساسی می‌شد و امروز میزان یارانه‌ای که توزیع می‌شود بالای ۲۰ میلیارد دلار است.
هدف دولت درآمدزایی نیست
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: تبصره ۱۴ مربوط به هدفمندسازی یارانه‌هاست و از بودجه عمومی دولت جداست یعنی آنچه که درآمد آنجا می‌آید آن را باز توزیع می‌کنند به اضافه اینکه اگر کسری باشد از منابع کشور بایستی کمک کنیم تا این بحرانی که در جهان اتفاق افتاد را پشت سر بگذاریم بنابراین کسری بودجه؛ واقعیت ندارد بلکه دولت کمک می‌کند حتی بیش از آن چیزی که از محل تبصره ۱۴ به دست بیاید دولت منابعی را در اختیار سازمان هدفمندسازی قرار می‌دهد تا حمایت‌های لازم در این شرایط اتفاق بیفتد.
وی با اشاره به اینکه هدف دولت درآمدزایی نیست بلکه صرفاً حمایت است افزود: باید به سمت بالا رفتن تولید برویم، چون با ارز ۴۲۰۰ تومانی هیچ تولید کننده‌ای قدرت رقابت نخواهد داشت.
وی خاطر نشان کرد: فضایی فراهم خواهد شد که فعالان اقتصادی به فکر تولید بیشتر روی کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی باشند، چون اقتصادی می‌شود، وقتی کالا را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور می‌کنید هیچ تولید کننده داخلی توان مقابله و رقابت با آن را نخواهد داشت.
میرکاظمی گفت: امروز دولت بیش از آن چیزی که در بودجه سنوات قبل دیده می‌شد برای این طرح منابع در نظر گرفته است.
وی ادامه داد: شاید امروز دولت دو برابر سنوات قبل از دهک‌های مختلف جامعه حمایت می‌کند.
وی در پاسخ به این پرسش که یکی از دغدغه‌هایی که همیشه مطرح می‌شد این بود که در پرداخت یارانه‌های پنهان، دهک‌های بالاتر بهره بیشتری را نسبت به دهک‌های پایین‌تر می‌برند، وضعیت در این طرح به چه صورت است و اجرای این طرح و توزیع عادلانه روی ضریب جینی چقدر می‌تواند اثر گذار باشد؟ گفت: قطعاً همین طور است، هم در مواد غذایی به این ترتیب است، دهک‌های بالا بین دو تا سه برابر دهک‌های پایین بهره مند می‌شدند، یعنی سرانه مصرف گوشت، روغن، تخم مرغ و مرغ در دهک‌های بالا دو تا سه برابر دهک‌های پایین است بنابراین هر چه آن‌ها بیشتر خرید می‌کردند یارانه بیشتری نصیبشان می‌شد، در انرژی هم این اختلاف دهک‌ها بسیار زیاد و ده‌ها برابر است البته در همه اقلام دهک‌های بالا میزان مصرفشان بیشتر است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: ما طی هشت سال گذشته علیرغم اینکه خیلی سال‌ها ارز ترجیحی دادیم و یک بخش‌هایی یارانه مستقیم هم پرداخت شد، ولی نتیجه آن موجب افزایش ضریب جینی شد یعنی فاصله طبقاتی بیشتر شد و بالای چهار دهم در پایان دولت قبل رسید و بر اساس تحلیل‌ها با همین رفتاری که در دهک‌ها و پرداخت‌ها که در حساب مردم است پیش بینی می‌شود این چهار دهم زیر ۳۵ صدم بیاید و اصلاح ضریب جینی هم با این اقدام صورت خواهد گرفت و فاصله کمتر خواهد شد.
وی افزود: امیدواریم با اقدامات بعدی که در سنوات آتی ادامه پیدا کند بتوانیم به طور کامل بگوییم در کشورمان فقیر نخواهیم داشت.
وی تصریح کرد: در قانون بودجه ۱۴۰۱ بند «ب» تبصره ۱۴ دولت را مکلف کرد طی سه ماه دهک‌های بالا را شناسایی کند، یارانه آن‌ها را منتقل کند به افراد جدیدی که مستحق هستند و امروز در لیست یارانه بگیر نیستند و کسانی که احتمالاً طبقاتشان باید تغییر کند وزارت رفاه را مکلف کرد که این تنظیم گری را انجام دهد.
نفع حداقل ۶ دهک درآمدی از اصلاح سیاست ارز ترجیحی
میرکاظمی گفت: مرغ و تخم مرغ بیشترین برخورداری از یارانه نهاده‌های دامی را داشت، گوشت قرمز کمتر بود، لبنیات تا حدودی از یارانه نهاده‌های دامی برخوردار بود که قاعدتاً دیده می‌شود و روغن خوراکی که نکته مهمی است گندم هم در این مرحله ورود به آن نمی‌شود و خبازی‌ها آرد را به همان قیمت قبل تحویل می‌گیرند.
وی افزود: دارو مانند سابق پرداخت‌هایش صورت می‌گیرد و در آینده بیمه‌ها تقویت خواهند شد، لیست تجهیزات پزشکی مصرفی و دارویی افزایش پیدا خواهد کرد و تحت پوشش بیمه خواهند رفت.
رئیس سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: ما سرانه مصرف را برای دهک‌های مختلف حساب کردیم، میزان اینکه چقدر هزینه زندگی شان افزایش پیدا می‌کند و ما چقدر باید پرداخت کنیم تا جبران شود حداقل تا ۶ دهک به نفع مردم خواهد بود، مابقی را با احتیاط می‌گویم ممکن است یکی دو دهک آخر پرداخت بیشتری از جیب داشته باشند به خاطر اینکه سرانه مصرفشان بالاست و پرداخت‌های بیشتری باید انجام دهند.
