جهش صادرات و تولید نفت ایران

در حالی که بازارهای جهانی نفت خام با چشم‌انداز تحریم‌ها علیه روسیه تحت فشار بوده، روند رو به افزایش صادرات نفت خام ایران برای بازار نفت که با چشم‌انداز تحریم‌ها علیه نفت روسیه زیر فشار است، تسلی‌بخش خواهد بود. بر اساس داده‌های مؤسسه‌های ورتکسا و کپلر، بخش عمده‌ای از محموله‌های نفت خام ایران به مقصد چین بارگیری می‌شوند.

مؤسسه مشاوره انرژی فکتس گلوبال انرژی (FGE)، پیش‌بینی کرد که فروش محموله‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی ایران در سال ۲۰۲۳ میلادی روزانه تا ۲۰۰ هزار بشکه افزایش می‌یابد. این جهش در حالی رخ داده است که تحریم‌ها علیه مسکو، عرضه نفت از سوی این تولیدکننده کلیدی بازار را با چالش روبه‌رو خواهد کرد. این شرایط برای آمریکا و متحدانش که خواهان قیمت‌های پایین نفت هستند و در عین حال سعی در محدود کردن صادرات نفت ایران با هدف فشار بر تهران دارند، پیچیده است.

چند بازرگان نفتی بر این باورند که ایالات متحده آمریکا از تداوم افزایش فروش محموله‌های نفت خام ایران تا زمانی که به ثبات قیمت نفت کمک می‌کند، خرسند است، ویتول اعلام کرده که احتمال دارد واشینگتن اجازه دهد نفت خام ایران حتی بدون حصول توافق هسته‌ای افزایش یابد.

ارقام اداره گمرک چین نیز  نشان می‌دهد مقدار خرید محموله‌های نفت خام این کشور آسیایی از سوی ایران در ماه دسامبر ۲۰۲۲ رکوردی تازه ثبت کرده است.

تا ۸ سال آینده به ‌تولید ۵.۷ میلیون بشکه نفت می‌رسیم

اکنون ظرفیت تولید نفت کشور ۳.۸ میلیون بشکه است که مدتی می‌تواند ادامه داشته باشد، بخشی از این افزایش تولید از محل احیای چاه‌های کم بازده و بخشی دیگر مربوط به توسعه میادین جدید و بخشی مربوط به استفاده از روش‌های ازدیاد برداشت است و آنطور که حسن خجسته مهر مدیر عامل شرکت ملی نفت اعلام کرده  هشت سال آینده قادریم به تولید ۵.۷ میلیون بشکه نفت برسیم.

به گفته وی رقم افزایش تولید از مسیر اجرای طرح های ازدیاد برداشت ۹۰۰ هزار بشکه است، از ۶۰۰۰ حلقه چاه ۷۵۰ حلقه را ممیزی و غربال کردیم، ترجیح ما انتخاب چاه‌های آسان برای ارائه بوده است. کار وارد فرایند اخذ مصوبه از شورای اقتصاد شد و به ارزش ۵۰۰ میلیون لار به تصویب رسید.

مدیرعامل شرکت ملی نفت با بیان اینکه در مسیر افزایش تولید مراحلی قرار دارد که حلقه اول اکتشاف، حلقه دوم حفاری، حلقه سوم تولید و بهره‌برداری و حلقه چهارم فرآورش است که چالش‌ها در هر حلقه شناسایی شده است، گفت: ۱۶ مخزن عمیق در مناطق نفتخیز جنوب با فشار بالا داریم که تا کنون توسعه پیدا نکرده است.

پالس‌های مثبت و منفی بازار نفت

محمد خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک در این رابطه به ایسنا گفت: چند ماه است که صادرات ایران بین ۱.۲ و ۱.۳ میلیون بشکه در تغییر است و تفاوت فاحشی نکرده که فک کنیم می تواند بازار نفت را تحت شعاع قرار دهد، افزایش ۱۰۰ یا ۲۰۰ هزار بشکه تاثیر قابل توجهی در بازار نفت نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه اینگونه نیست که صادرات رشد چشمگیری داشته باشد، چندین ماه است که عدد صادرات روی همین اعداد است، قطعا این میزان در بازار نفت تاثیر گذار نخواهد بود، گفت: علائم مثبت و منفی در بازار وجود دارد، علائم منفی این است که با گذر از فصل زمستان، تقاضای فصلی کاهش می‌یابد ضمن اینکه پیش‌بینی‌هایی را مبنی بر رکود در اقتصاد جهانی به ویژه کشورهای صنعتی میبینیم.

این کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه این مساله خبر خوبی نیست چراکه اگر اقتصاد کشورهای صنعتی وارد رکود شود به‌ویژه در کشورهای اروپایی می‌تواند تاثیر منفی روی بازار بگذارد، ضمن اینکه گسترش کرونا نیز می‌تواند روی بازار تاثیر منفی داشته باشد، گفت: در کنار اخبار مثبت در راستای افزایش تقاضا شاهد اخبار این چنینی نیز هستیم.

خطیبی افزود: باید وضعیت بازار ارزیابی شود، از همه مهم‌تر مدیریت اوپک پلاس است که باید دید بازار را چگونه مدیریت می‌کند، در شرایط فعلی مدیریت تعادلی اهمیت دارد، باید شرایط به گونه‌ای باشد که عرضه در شرایط متعادل باشد، اگر این مدیریت از سمت اوپک پلاس صورت بگیرد می‌توانیم به تداوم قیمت‌های فعلی امیدوار باشیم اما اینکه عرضه بخواهد در بازار افزایش پیدا کند، به دلیل کاهش تقاضای فصلی، احتمال رکود اقتصادی و شیوع مجدد کرونا می‌تواند قیمت ها را تحت شعاع قرار دهد.

وجود شرایطی برای رسیدن به تولید ۵.۷ میلیون بشکه

وی با اشاره به صحبت‌های اخیر مدیرعامل شرکت ملی نفت برای دستیابی تولید ۵.۷ میلیون بشکه طی هشت سال، گفت: ایران توانایی تولید بالاتر از مقدار فعلی را دارد اما شرط اینکه به چنین تولیداتی دست یابیم باید محقق شود، یکسری شرایط باید فراهم شود تا تولید رشد کند و به این سقف برسد، این شرایط ساده نیست اما غیرممکن نیز نخواهد بود.

نماینده سابق ایران در اوپک با بیان اینکه علاوه‌بر تحریم‌ها، این میزان افزایش تولید نیازمند سرمایه گذاری بسیار قابل توجهی است، گفت:  ضمن اینکه میادین باید از تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده کنند که بتوانیم ضریب بازیافت را ارتقا دهیم، اگر این شرایط محقق نشود باید روی این عدد بیشتر فکر کرد.

به گفته خطیبی تحقق این شرایط نیازمند اقدامات متعددی است، سرمایه‌گذاری بالایی نیاز است، ضریب بازیافت باید بالا نگه داشته شود و این موارد مفروضات ساده ای نیست اما اگر شرایط محقق شود قطعا تولید می‌تواند افزایش پیدا کند.