راهکار جلوگیری از تخلف بانک‌ها در زمینه عدم پرداخت تسهیلات ساخت مسکن مردم چیست؟
کارشناس اقتصادی گفت: با کاهش قدرت وام دهی بانک‌های متخلف و به تبع آن افزایش قدرت وام دهی بانک مسکن برای اعطای تسهیلات ساخت مسکن، دولت می‌تواند از تمایل بیشتر بانک‌ها به اعطای این تسهیلات اطمینان حاصل کند. این امر نه تنها باعث افزایش پرداخت تسهیلات ساخت مسکن می‌شود، بلکه تامین مالی لازم برای ساخت خانه‌های جدید را نیز فراهم می‌کند
حمید بهزادی بخش کارشناس اقتصادی درباره اهمیت ساخت مسکن و عرضه مسکن در اقتصاد و لزوم دخالت دولت در بازار مسکن اظهار داشت: بخش ساخت و ساز مسکن بخش مهمی از اقتصاد هر کشوری است، زیرا نه تنها به شهروندان خود سرپناه می‌دهد، بلکه به رشد اقتصادی نیز کمک می‌کند. در ایران، بخش ساخت‌وساز مسکن یکی از محرک‌های اصلی رشد اقتصادی بوده است، به‌طوری‌که دولت هدف رشد اقتصادی ۸ درصدی را در دولت سیزدهم از طریق ساخت مسکن تعیین کرده است. البته در سال‌های اخیر رشد این بخش منفی بوده و به منفی ۲.۳ درصد رسیده است.
وی ادامه داد: یکی از دلایل اصلی این وضعیت عدم تمایل بانک‌ها به اعطای تسهیلات ساخت مسکن است که عرضه مسکن در اقتصاد را مختل کرده است. در زمینه بحث ساخت مسکن، یک بحث تسهیل شرایط برای ساخت مسکن است که باید دولت به عنوان بزرگ‌ترین دارنده زمین و همچنین بخشی که امکان تغییر کاربری زمین‌های بخش خصوصی را دارد، باید ورود کند و عرضه زمین در اقتصاد را افزایش دهد اما در بحث ساخت و ساز و تولید مسکن، تنها باید تسهیل‌کننده امور باشد.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: در دو بخش می‌تواند دولت تسهیل‌کننده امور مسکن باشد، افزایش عرضه زمین و تغییر کاربری زمین‌های بخش خصوصی را تسهیل کند و زمین مناسب برای توسعه افقی شهر را در اختیار مردم قرار دهد. در بخش دوم و مهم‌تر این موضوع نیز در تامین مالی ساخت مسکن از طریق تسهیلات ساخت مسکن ورود داشته باشد.
بهزادی بخش در ادامه با اشاره به اهمیت اعطای تسهیلات در تامین مالی ساخت مسکن افزود: تسهیلات ساخت و ساز مسکن، وام‌هایی است که بانک‌ها به افراد یا شرکت‌ها برای ساخت یا خرید مسکن می‌دهند. این تسهیلات برای بخش ساخت و ساز و مسکن بسیار مهم است، زیرا تامین مالی لازم برای ساخت خانه‌های جدید و افزایش عرضه مسکن در اقتصاد را فراهم می‌کند. اما بانک‌ها در ایران در اعطای این تسهیلات مردد بوده‌اند که این امر منجر به کمبود مسکن در بازار شده و بر رشد بخش ساخت و ساز و مسکن تاثیر منفی گذاشته است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از دلایل عدم تمایل بانک‌ها به اعطای تسهیلات ساخت مسکن، ریسک پایین وام‌های کوتاه‌مدت پرداختی توسط بانک‌ها و همچنین عدم ممنوعیت اعطای تسهیلات به زیرمجموعه‌های اقماری خود است که صرفه اعطای وام بلندمدت ولی بدون انحراف ساخت مسکن را کاهش داده است. بالعکس تسهیلات کلان اعطایی یا تسهیلاتی که بانک‌ها به زیرمجموعه‌ها و کارکنان خود می‌دهند؛ ساخت مسکن کمترین انحراف از پرداخت را دارد و برای بانک نیز بسیار اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا سند ملک به رهن بانک درخواهد آمد و با توجه به اقتصاد تورمی، قطعا تسهیلات اعطایی نسبت به مسکن ساخته شده ارزش کمتری دارند و در صورت عدم پرداخت، امکان برداشت ملک به جای تعهدات انجام نشده بازپرداختی توسط مشتری است و به هیچ وجه جای نگرانی برای بانک نخواهد داشت.
این کارشناس اقتصادی در ادامه با اشاره به عملکرد نزدیک به صفر مالیات پرداختی توسط بانک‌های متخلف که از پرداخت تسهیلات ساخت مسکن امتناع می‌ورزند؛ گفت: با این وجود بانک‌ها به دلیل ذی‌نفع بودن در تورم و همچنین پرداخت تسهیلات کوتاه‌مدت نسبت به اعطای تسهیلات برای ساخت مسکن مقاومت می‌کنند که دولت برای این مقاومت یک جریمه از جنس مالیات تهیه کرده است که متاسفانه این موضوع نیز راه به جایی نبرده است و نه تنها مالیات پرداخت نشده، بلکه تسهیلات ساخت مسکن نیز پرداخت نشده است. فرآیند پیچیده و ناکارآمد اخذ مالیات از بانک‌های متخلف نشان از نتیجه ندادن این روش دارد. علیرغم وضع مالیات بر بانک‌های متخلف، بسیاری از آنها با طرح دعوی قضایی درصدد تاخیر در پرداخت مالیات خود بوده اند. در نتیجه، درآمد مالیاتی ناشی از عدم پرداخت تسهیلات ساخت مسکن توسط بانک‌ها به نحو احسن وصول نشده است که این امر بر وجود تسهیلات ساخت مسکن تأثیر بیشتری گذاشته است.
بهزادی بخش راه حل اصلی برای حل معضل عدم پرداخت تسهیلات ساخت مسکن توسط شبکه بانکی را کاهش قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌های متخلف اعلام کرد و گفت: برای حل معضل مهم عدم پرداخت تسهیلات ساخت مسکن توسط شبکه بانکی، راه حل جایگزین مهمی که باید مورد توجه دولت قرار گیرد، کاهش قدرت وام دهی بانک‌های متخلف است. این موضوع می‌تواند توسط بانک مرکزی انجام شود که قدرت تنظیم فعالیت‌های وام دهی بانک‌ها را دارد.
وی گفت: با کاهش قدرت وام دهی بانک‌های متخلف و به تبع آن افزایش قدرت وام دهی بانک مسکن برای اعطای تسهیلات ساخت مسکن، دولت می‌تواند از تمایل بیشتر بانک‌ها به اعطای این تسهیلات اطمینان حاصل کند. این امر نه تنها باعث افزایش پرداخت تسهیلات ساخت مسکن می‌شود، بلکه تامین مالی لازم برای ساخت خانه‌های جدید را نیز فراهم می‌کند. همچنین دولت می‌تواند مشوق‌هایی را برای بانک‌ها برای اعطای تسهیلات ساخت مسکن در نظر بگیرد. به عنوان مثال، دولت می‌تواند به بانک‌هایی که به افراد یا شرکت‌ها تسهیلات ساخت مسکن اعطا می‌کنند، خط اعتباری مستقیم دهد. این امر بانک‌ها را تشویق به اعطای این تسهیلات می‌کند که باعث افزایش عرضه مسکن در بازار و حمایت از رشد بخش ساخت و ساز و مسکن می‌شود.
