چرا برخی برنج‌های داخلی «سیب سلامت» و «مهر استاندارد» ندارند؟

تعداد فروشگاه‌های زنجیره‌ای و شعبه‌های آنها در کشور کاهش یافته و در حالی که برخی، تعداد شعبه‌های خود را محدود کرده‌اند بعضی برندها در حال تعطیلی کامل هستند. هزینه‌های اجاره بها و کاهش بازار تقاضا دخل و خرج این فروشگاه‌های بزرگ را دچار چالش کرده و سرمایه‌ها از این بخش در حال کوچ کردن به سایر بازارهای سرمایه‌ای هستند.

افزایش درآمدها توان رقابت با نرخ تورم را نداشته و قدرت خرید مردم بسیار افت کرده است به طوری که بیش از ۵۰ درصد درآمد هزینه مسکن شده و در تأمین نیازمندی‌ها به حداقل‌ها اکتفا شده است. در چنین شرایطی نرخ تورم تولید در کنار مصرف افزایش یافته و تولیدکنندگان بخش‌های مختلف مدعی ضرر و آب رفتن سرمایه در گردش خود هستند. به این ترتیب بخشی از کالاها با وجود قیمت مصوب خارج از این الزام در بازار عرضه می‌شود که از آن جمله می‌توان به گوشت مرغ گرم اشاره کرد. هر کیلو گوشت مرغ باید ۷۳ هزار تومان به فروش برسد در حالی که در ۳ هفته اخیر این عدد به مرز ۱۰۰ هزار تومان نزدیک شده است. بسته به مناطق شهری این نرخ گذاری متغیر است.

     

مهر بنا دارد در سلسله گزارش‌هایی به استاندارد کالاهای اساسی و الزام رعایت مؤلفه‌ها بپردازد که تا کنون به دو محصول گندم و برنج پرداخته شده است. در بخش غلات، برخی کارشناسان عنوان کردند کیفیت گندم کشور پایین بوده در نتیجه محصول استحصال شده از آن (آرد) نیز از کیفیت مناسبی برخوردار نیست. در ادامه نان پخت شده نیز کیفیت پایینی داشته و تأمین کالری مورد نیاز بدن را آن گونه که از دانه‌های غلات است، نمی‌کند. از این رو آنچه به عنوان آرد کامل در حال تبلیغ است یک دروغ تجاری بوده و عده‌ای برای سود بیشتر به چنین ترفندهایی متوسل می‌شوند.

در ادامه این گزارش‌ها، برنج دومین محصولی بود که مورد بررسی قرار گرفت. یکی از کارشناسان این بخش عنوان کرد، کشور در برخی دستگاه‌های لازم برای آنالیز محصول دچار کمبودهایی است از این رو در برخی مواقع کالاها بدون انجام آزمون‌های لازم صادر شده و برگشت شده‌اند. یکی دیگر از فعالان این حوزه بیان کرد، برنج‌های تولید داخل معمولاً آزمایش نمی‌شوند. مثلاً سال ۱۳۹۹ واردات کود غیراستاندارد سبب شد بخشی از محصولات کشور مانند بادام زمینی حتی کیوی و سیب درختی آلوده شوند. این اتفاق سبب شد تا حساسیت‌ها روی لحاظ شدن شاخص‌های استاندارد بیشتر شود. با این وجود کارخانه‌هایی که به شکل رسمی در حوزه برنج فعالیت دارند فقط پروانه بهداشتی دارند. بخشی از کارخانه‌های شالی‌کوبی موجود کشور که تعداد آنها هم کم نیست فعالیت غیررسمی داشته و نه مالیات می‌پردازند و نه کد اقتصادی و حتی پروانه بهداشتی دارند. تولید، مزایایی برای شرکت‌ها ایجاد کرده و امتیازهای خاصی از سوی دولت داده می‌شود که بدون توجه به نیاز کشور حتی چند برابر نیاز کارخانه و شالی‌کوبی‌ها ایجاد و راه‌اندازی شده‌اند. از این رو بسته‌های برنج داخلی فقط دارای سیب سلامت هستند اما ممکن است علامت استاندارد نداشته باشند؛ ضمن اینکه تجهیزات برای آزمایش مؤلفه‌های استاندارد کم است و هنگام صادرات بخشی از محصولات به مشکل می‌خورند و بار برگشت می‌شود.

نکته قابل توجه دیگر در سلامت محصولات کشاورزی و غذایی این است که آب، خاک و هوا هر ۳ شاخص در کشت و سلامت محصولات تأثیر مستقیم دارد. فعالیت و آلایندگی برخی کارخانجات و صنایع آلاینده باعث ایجاد آلودگی در منطقه شده و در خاک، آب و هوا تأثیر مستقیم دارد. هنگامی که برنج ایرانی مورد آزمون سموم و فلزات سنگین قرار نگیرد سلامت جامعه با مخاطرات بسیار مواجه خواهد بود. یکی از پژوهشگران محصولات کشاورزی و صنایع غذایی عنوان کرد، برنج لنجان اصفهان در کنار آلایندگی که صنایع در این منطقه ایجاد کرده‌اند و مه غلیظ قرمز رنگ که اوایل صبح و اواخر شب قابل مشاهده است بی تأثیر در سلامت محصولات این منطقه نیست.

همچنین گفتنی است؛ بیش از ۵۰ درصد برنج سال گذشته به فروش نرفت و این امر شالی کاران کشور را با چالش اساسی رو به رو کرد. قیمت بالا برنج داخلی در مقابل نرخ پایین برنج‌های خارجی و نیز کاهش قدرت خرید مردم سبب شد تا بازار برنج ایرانی بی رونق باشد. رئیس اتحادیه برنج فروش‌های بابل در پاسخ به این پرسش مهر که چرا این محصولات مازاد صادر نمی‌شود، گفته بود، برنج داخلی نمی‌تواند شاخص‌های استاندارد آزمایشگاه‌های بین المللی در حوزه میزان سموم موجود در محصولات را پاس کند.

بازار گوشت قرمز در هفته جاری نسبت به هفته گذشته افزایش قیمت داشته و هر کیلو گوشت ران گوسفند از ۵۶۰ تا ۵۸۰ هزار تومان به ۵۸۵ تا ۶۶۰ هزار تومان رسیده است.

در ادامه قیمت برخی کالاهای اساسی می‌آید (تمام قیمت‌ها به هزار تومان است).