بریکس و شانگهای؛ درهای گشوده شده‌ای که نباید از دست برود
ورود ایران در پیمان‌های بریکس و شانگهای زمینه را برای افزایش تجارت، صادرات و واردات و جذب سرمایه‌گذاری خارجی آماده خواهد کرد.
عمدتاً شکل‌گیری پیمان‌ها و مجامع اقتصادی به منظور کاهش اثرگذاری چند کشور به اصطلاح قدرتمند بر سرنوشت اقتصادی کشورهای دیگر است که پیمان بریکس یکی از این معاهدات بود که سال گذشته ایران، به عضویت در گروه بریکس درآمد.
عضویت در بریکس یک گام مهم برای در هم تنیدن روابط اقتصادی ایران با قدرت‌های نوظهور عضو بریکس به ویژه چین، هند و روسیه محسوب می‌شود. پذیرفتن عضویت ایران در پیمان بریکس به این معنا است که به‌رغم اینکه جمهوری اسلامی ایران در تحریم‌های ایالات متحده آمریکا قرار دارد اما برای تکمیل پازل چند جانبه‌گرایی در دنیا یک اقتصاد کاملاً آماده و مستعد است، بنابراین اعضای بریکس ترجیح دادند که ایران هم در این فعل که موجب کاهش اثرگذاری یک‌جانبه‌گرایی اقتصاد آمریکا خواهد شد به آنها بپیوندد.
حدود ۳۰ درصد وسعت سرزمین‌های جهان و حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان متعلق به کشورهای عضو بریکس است. بنابراین ورود ایران در این پیمان زمینه را برای افزایش تجارت، صادرات و واردات و جذب سرمایه‌گذاری خارجی آماده خواهد کرد. تضمین هماهنگی و تطبیق بوروکراسی داخلی با نهادهای بریکس در زمینه‌هایی مانند گمرک، تعرفه‌ها و مقررات سرمایه گذاری نیز به زمان و بررسی‌های کارشناسی پیچیده‌ای نیاز دارد. اما برنامه‌های مربوط به تکمیل کریدورها و بنادر استراتژیک ایران مانند چابهار و کریدور شمال-جنوب که هم روسیه هم هند عضو آن هستند، می‌تواند به داخل برنامه‌های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی بریکس منتقل شود.
طبق گزارش وزارت امور اقتصادی و دارایی، چین با ۲.۲ میلیارد دلار، عراق ۱.۶ میلیارد دلار، امارات متحده عربی یک میلیارد دلار، سه مقصد اول صادراتی ایران در دو ماهه ۱۴۰۳ بوده‌اند که هر سه کشور عضو اصلی پیمان بریکس هستند.
میزان صادرات کشور با احتساب نفت خام و نفت کوره، خدمات فنی مهندسی و تجارت چمدانی به ۱۶.۲ میلیارد دلار رسیده است. میزان صادرات غیرنفتی کشور هم در دو ماهه امسال با افزایش ۳.۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به هشت میلیارد دلار رسیده است.
همچنین میزان وزنی صادرات غیرنفتی در دو ماهه امسال ۲۳.۵ میلیون تن بوده که افزایش ۸.۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل برخوردار بوده است. بر اساس اعداد منتشر شده می‌توان نتیجه گرفت میزان واردات کالا به کشور در دو ماهه اول امسال ۹ میلیارد و ۸۰ میلیون دلار بوده بنابراین کسری تجاری غیر نفتی در این مدت به حدود یک میلیارد دلار رسیده است.
در این میان چین با ۲.۲ میلیارد دلار، عراق ۱.۶ میلیارد دلار، امارات متحده عربی یک میلیارد دلار، ترکیه با ۷۲۹ میلیون دلار، پاکستان ۳۸۳ میلیون دلار، افغانستان ۳۵۱ میلیون دلار و هند با ۳۰۲ میلیون دلار، ۷ کشور عمده مقصد صادراتی ایران در دو ماهه ۱۴۰۳ بودند. واردات ایران از ۱۰ کشور عضو بریکس در سال گذشته ۹.۱ میلیون تن کالا ۱۶ میلیارد دلار بوده که ۶۳ درصد وزن و ۶۶ درصد ارزش کل واردات ایران را به خود اختصاص داده است.
بر اساس اطلاعات مربوط به کشورهای حوزه منطقه غرب آسیا، ایران رتبه چهارم در جذب سرمایه مستقیم خارجی را بعد از کشورهای امارات، عربستان و ترکیه کسب کرده است. این رتبه در حالی است که سه کشور مذکور با یک دهم دشواری‌های ورود سرمایه و موانع تحریمی و مشکلات بانکی ایران مواجه نیستند.
جذب ۱۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی مستقیم در ۳ سال
ایران در سه سال اخیر جمعاً بیش از ۱۱.۹ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی مستقیم جذب کرده که البته با توجه به اینکه بسیاری از مسیرها به تازگی در بریکس و شانگهای گشوده شده است؛ تداوم آنها در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ این رکوردشکنی را همچنان زنده نگه خواهد داشت و این نقطه شروعی برای سرمایه گذاری خارجی در کشور است.
قبلاً سرمایه گذاری خارجی فقط در برخی حوزه‌های خاص متصور بود ولی اتفاقاً بیشتر سرمایه گذاری خارجی سال گذشته و جمهوری اسلامی ایران در سایر حوزه‌های غیرنفتی است.
متوسط صادرات غیرنفتی به ۵۰ میلیارد دلار در دولت سیزدهم رسیده و از صادرات غیرنفتی مهم‌تر، مساله ترانزیت در گمرک است که این نشانگر عدم انزوای دولت به حساب می‌آید. در این حوزه از ۱۱.۵ میلیون تن ترانزیت کشور، به ۱۸ میلیون تن رسیده‌است که بالاترین عدد ثبت شده ترانزیت از خاک همسایگان است هر تن ترانزیت ۷۰ دلار درآمدزایی دارد که معادل هر بشکه نفت است.
منبع: مهر
