کنترل مصرف بی‌رویه و تحقق عدالت اجتماعی با تغییر مدل سهمیه‌بندی بنزین
یک نماینده مجلس با بیان این که طرح اعطای سهمیه بنزین به نفر به‌جای خودروها با هدف ایجاد عدالت در توزیع یارانه‌ها و بهینه‌سازی مصرف انرژی مطرح شده است، گفت: در وضعیت کنونی، یارانه‌های سوخت به نفع افرادی است که خودروهای بیشتری دارند و این امر باعث نابرابری اقتصادی و مصرف بی‌رویه بنزین می‌شود.
موضوع طرح اعطای سهمیه بنزین به نفر به جای خودروها یکی از موضوعات مهم و بحث‌برانگیز در ایران محسوب می‌شود. این طرح در دوره قبلی مجلس شورای اسلامی مطرح شد و هدف آن بهبود نظام توزیع یارانه‌های سوخت، کاهش نابرابری در بهره‌مندی از این منابع، و همچنین بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور بود. نظر محوری مسعود پزشکیان در گذشته نیز همسو با این مسئله بود. به همین بهانه در گزارش پیشرو به مسئله بنزین و ناترازی بین تولید و مصرف آن و ایده اعطای بنزین به نفر خواهیم پرداخت.
بازخوانی نظر پزشکیان درباره مسئله بنزین قبل از انتخابات
پزشکیان تا قبل از انتخابات دیدگاه خاصی درباره بنزین داشت که در انتخابات و مناظرات انتخاباتی حاشیه ساز شد. وی در زمان نمایندگی مجلس اعلام کرده بود که با اختصاص سهمیه بنزین به کسانی که خودرو ندارند موافق است و معتقد است کسانی که خودرو ندارند، در صورت دریافت سهمیه بنزین دولتی و فروش آن با هزینه آزاد می‌توانند تا حدودی فشار شرایط تورمی و افزایش قیمت‌ها را برای خود کاهش دهند.
به گفته وی در آن زمان، اگر دولت قیمت بنزین را به فرض مثال ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان اعلام کند و سهم هر فردی ۱۵ لیتر بنزین باشد، ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان پول به او تعلق گرفته است و سهم یک خانواده پنج نفره از بنزین ماهانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود. در حال حاضر دولت یارانه به بنزین اختصاص می‌دهد. افرادی که ماشین دارند از سهمیه ماهانه ۶۰ لیتر دولت استفاده می‌کنند، اما افرادی که خودرو ندارند از یارانه بنزین محروم هستند. افراد فاقد خودرو از این یارانه محروم هستند درحالی‌که گرانی‌های ناشی از اختصاص این یارانه در زندگی روزمره، بیشتر به آنها تحمیل می‌شود.
پزشکیان درباره افزایش قیمت بنزین نیز گفته بود که افزایش قیمت بنزین در برنامه هفتم توسعه پیشی‌بینی نشده است و دولت نیز نمی‌تواند خارج از قانون اقدام به افزایش قیمت بنزین کند.
این نماینده مجلس درباره احتمال افزایش قیمت بنزین با تصمیم سران سه‌قوه، نیز اظهار کرد که این اختیاراتی است که مقام معظم رهبری به سران سه‌قوه داده و ممکن است که به این افزایش قیمت اقدام کنند.
نظر پزشکیان در زمان مناظره های انتخاباتی دور اول و دوم
بعد از مطرح شدن دوباره مواضع پزشکیان در زمان نمایندگی مجلس، وی در دور اول انتخابات گفت که این که می‌گویند او موافق بنزین ۲۰ هزار تومانی است اطلاعات غلط دانسته و می‌گوید هر مداخله و هر تصمیمی برای مردم با نظر آنان خواهد بود. اگر روزی قیمت بنزین بالا رود باید ماشین‌هایی وارد کنیم که کم مصرف هستند و مردم را مجبور به خرید ماشین‌هایی با مصرف سوخت بالا نکنیم. این گونه خودروسازان به خود می‌آیند. بنزین بیت المال و برای همه است. چرا کسی که در روستا و حاشیه شهر است نباید از یارانه بنزین بهره مند شود؟
البته با مطرح شدن اظهارات رئیس ستاد انتخابات پزشکیان بار دیگر مسئله بنزین داغ شد، عبدالعلی زاده در نشست خبری گفته بود که هر قیمتی را برای بنزین تعیین کنیم، با نظر کارشناسان و به آرامی خواهد بود.
اما مسعود پزشکیان در اولین مناظره دور دوم انتخابات پیش از اینکه به اولین سوال مجری پاسخ دهد، در خصوص گرانی بنزین گفت: من بنزین را گران نمی کنم؛ قاطعانه می گویم.
بررسی دیدگاه اعطای بنزین به افراد به جای خودروها
در همین رابطه و پیرامون اهمیت توزیع عادلانه یارانه‌های بنزین با احمد بیگدلی عضو کمسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به گفتگو پرداختیم.
بیگدلی با اشاره به ناعادلانه بودن شیوه کنونی توزیع یارانه‌های بنزین خاطرنشان می‌کند: بنزین و نفت به‌عنوان منابع ملی، از سرمایه‌های مشترک تمامی مردم ایران به شمار می‌روند و باید به‌گونه‌ای مدیریت شوند که تمامی شهروندان به‌طور عادلانه از این منابع بهره‌مند شوند. در وضعیت کنونی، یارانه بنزین به خودروها تخصیص می‌یابد و این بدان معناست که افرادی که خودروهای بیشتری در اختیار دارند، سهم بیشتری از یارانه‌های سوخت می‌برند. این وضعیت نه تنها به نابرابری اقتصادی دامن می‌زند، بلکه موجب استفاده بی‌رویه و نادرست از منابع ملی می‌شود.
لزوم توجه به حمل و نقل عمومی همزمان با تغییر مدل سهمیه بندی بنزین
نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره اهمیت اقدامات حاکمیتی در کاهش مصرف بنزین اظهار داشت: یکی از اصلی‌ترین دلایل ناترازی در مصرف بنزین، عدم وجود زیرساخت‌های مناسب برای حمل‌ونقل عمومی است. در بسیاری از شهرهای ایران، امکانات حمل‌ونقل عمومی نظیر مترو، اتوبوس و تاکسی به‌طور کافی توسعه نیافته و در دسترس عموم قرار ندارد. این مسئله باعث شده است تا بسیاری از افراد ناچار به استفاده از خودروهای شخصی شوند که این امر به‌طور مستقیم بر میزان مصرف بنزین و افزایش ترافیک شهری تأثیر می‌گذارد. به عنوان مقایسه، در شهر استانبول که جمعیتی تقریباً دو برابر تهران دارد، سیستم حمل‌ونقل عمومی بسیار کارآمد و گسترده است. دسترسی آسان به مترو، اتوبوس‌ها و استفاده از وسایل نقلیه استاندارد و کم‌مصرف باعث شده است که آلودگی هوا در استانبول به‌مراتب کمتر از تهران باشد.
وی ادامه می‌دهد: برای اینکه طرح اعطای سهمیه بنزین به نفر به موفقیت برسد، نیازمند توسعه و بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی در سراسر کشور هستیم. این شامل افزایش تعداد خطوط مترو و اتوبوس، ایجاد مسیرهای ویژه برای حمل‌ونقل عمومی و بهبود کیفیت خدمات ارائه‌شده می‌شود. علاوه بر این، باید به سمت استفاده از فناوری‌های نوین حمل‌ونقل نظیر اسکوترهای برقی و دوچرخه‌های اشتراکی حرکت کنیم. ایجاد ایستگاه‌های شارژ برای اسکوترهای برقی در سطح شهر و افزایش تعداد جایگاه‌های سی‌ان‌جی نیز می‌تواند به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و آلاینده‌های زیست‌محیطی کمک کند.
اهمیت تغییر فرهنگ مصرف انرژی در بین شهروندان
بیگدلی خاطرنشان می‌کند: علاوه بر بهبود زیرساخت‌ها، نیاز به تغییر فرهنگ مصرف انرژی در بین شهروندان نیز احساس می‌شود. باید با آموزش و ترویج فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف انرژی، افراد را به استفاده بهینه از سوخت‌های فسیلی و انرژی‌های تجدیدپذیر تشویق کرد. این اقدامات نه تنها باعث کاهش مصرف بنزین و حفاظت از منابع طبیعی می‌شود، بلکه می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و کاهش هزینه‌های مرتبط با انرژی کمک کند.
هدف از اعطای بنزین به نفر، تحقق عدالت یارانه ای است
وی ادامه می‌دهد: همچنین، سیاست‌گذاران باید به منظور تحقق عدالت در توزیع یارانه‌ها و بهینه‌سازی مصرف بنزین، به اجرای راهکارهای مؤثر و شفاف بپردازند. یکی از این راهکارها می‌تواند تخصیص سهمیه بنزین به هر فرد باشد تا افراد بر اساس نیازهای واقعی خود از این یارانه بهره‌مند شوند. این رویکرد می‌تواند به کاهش نابرابری اقتصادی کمک کرده و انگیزه‌ای برای کاهش مصرف بنزین و استفاده از حمل‌ونقل عمومی ایجاد کند.
نیاز به یک دیدگاه جامع و استراتژیک داریم
نماینده دوره دوزادهم مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: لازم است که با یک دیدگاه جامع و استراتژیک به مسئله مصرف بنزین و یارانه‌های مرتبط با آن نگریسته شود. با اجرای سیاست‌های هوشمندانه و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی و فناوری‌های نوین، می‌توان به تحقق عدالت اجتماعی و اقتصادی نزدیک‌تر شد و از منابع ملی به‌گونه‌ای بهره برد که همزمان منافع نسل‌های فعلی و آینده تأمین شود.
بیگدلی در پایان افزود: طرح اعطای سهمیه بنزین به نفر به‌جای خودروها با هدف ایجاد عدالت در توزیع یارانه‌ها و بهینه‌سازی مصرف انرژی مطرح شده است. در وضعیت کنونی، یارانه‌های سوخت به نفع افرادی است که خودروهای بیشتری دارند و این امر باعث نابرابری اقتصادی و مصرف بی‌رویه بنزین می‌شود. برای موفقیت این طرح، لازم است زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی بهبود یابد و فرهنگ مصرف انرژی در جامعه ارتقا پیدا کند. با توسعه امکانات حمل‌ونقل عمومی، افزایش جایگاه‌های سی‌ان‌جی، و تشویق استفاده از وسایل نقلیه برقی، می‌توان مصرف سوخت را کاهش داد و عدالت بیشتری در توزیع یارانه‌ها ایجاد کرد. این اقدامات به حفظ منابع ملی برای نسل‌های آینده و کاهش آلودگی هوا کمک خواهد کرد.
منبع: ایسنا
