ماه سخت بازار نفت

 حنانه فقیه منزه: بازار نفت در ماه سپتامبر سال جاری یکی از سخت‌ترین ماه‌ها در دو دهه گذشته را سپری کرد. بطوریکه قیمت نفت کاهش چشمگیری را تجربه کرد و نفت برنت وارد کانال ۷۰ دلار شد و نفت وست تگزاس نیز قیمت‌هایی را در کانال ۶۰ دلار تجربه کرد. براساس تحلیل کارشناسان، کاهش قابل توجه تقاضا، شرایط اقتصادی نامناسب در کشور‌های تولیدکننده و مصرف‌کننده و سیاست‌های ناکارآمد کاهش عرضه از مهم‌ترین دلایل این شرایط بد بوده است. 

در ماه سپتامبر، بازار نفت با کاهش قابل توجهی در قیمت‌ها مواجه شد که به‌ویژه ناشی از رشد کند اقتصاد جهانی و به تبع آن کاهش تقاضا بود. رشد اقتصادی در چین، به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت، بسیار پایین است و همین موضوع تأثیر مستقیمی بر تقاضای جهانی داشته است. میانگین واردات نفت خام چین در ماه ژوئیه ۲۰۲۴، به حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز رسید که نشان‌دهنده ۱۲ درصد افت ماهانه و ۳ درصد افت سالانه است. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، رشد تقاضای نفت در چین در سال ۲۰۲۴ به روزانه ۱۸۰ هزار بشکه پیش‌بینی شده، در حالی که این عدد در سال ۲۰۲۳ به ۱.۵ میلیون بشکه در روز می‌رسید. افزایش فروش خودرو‌های برقی و گسترش شبکه ریلی سریع‌السیر در چین که منجر به کاهش تقاضا برای سفر‌های هوایی داخلی شده، از جمله عواملی به شمار می‌رود که باعث کاهش تقاضای چین شده است. با ادامه این روند، پیش‌بینی می‌شود که هند از سال جاری به جای چین، مهم‌ترین عامل محرک رشد در سمت تقاضای بازار باشد. در مجموع، کمبود تقاضا مهم‌ترین عامل موثر در تغییرات بازار نفت است.

 

در سمت عرضه، تولید نفت برخی از کشور‌های اوپک مانند لیبی در ماه گذشته کاهش چشمگیری داشت. لیبی، که دارای بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز در آفریقا است، از زمان سرنگونی معمر قذافی در سال ۲۰۱۱ با کمبود صلح و ثبات مواجه بوده است. این کشور در حال حاضر روزانه ۱.۱۵ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند، اما به دلیل اختلافات جناحی در چند وقت اخیر، تولید نفت از یک میلیون بشکه در روز به ۵۶۲ هزار بشکه در روز تا ۲۳ سپتامبر کاهش یافت. براساس داده‌های CAS، مجموع صادرات نفت خام لیبی در هفته منتهی به ۲۲ سپتامبر به ۴۸۵ هزار و ۷۰۰ بشکه در روز رسید.

 

کاهش موقت تولید نفت در نروژ به دلیل مشکلات فنی نیز دیگر عاملی بود که بر سمت عرضه تأثیر گذاشت. صادرات نفت نروژ در سال ۲۰۲۳ به طور متوسط روزانه ۱.۷ میلیون بشکه بوده است. با توجه به کاهش شدید تولید در نروژ و لیبی، رشد تولید و عرضه نفت به رهبری کشور‌های غیراوپک، به‌ویژه گویانا و برزیل، تأثیر قابل توجهی در کنترل عرضه نفت داشت و از کاهش بیشتر آن جلوگیری کرد. براساس پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی، عرضه نفت در سال ۲۰۲۵ با تکیه بر عرضه کشور‌های غیراوپک به‌طور روزانه ۱.۵ میلیون بشکه افزایش خواهد یافت.

 

با توجه به کاهش تقاضا و به تبع آن نزولی شدن قیمت نفت، کشور‌های اوپک در تصمیمی حمایتی اقدام به کاهش تولید کردند تا بازار را به سمت تعادل هدایت کنند. بنابراین، در واکنش به روند نزولی قیمت‌ها در ابتدای ماه و طی جلسه وزارتی اخیر اوپک‌پلاس، افزایش تولید کشور‌های عضو از ماه دسامبر آغاز خواهد شد.

 

براساس گزارش سولوشن انرژی، بازار نفت در ماه سپتامبر را می‌توان در سه بازه زمانی تحلیل کرد. در ده روز ابتدایی، قیمت نفت متأثر از گزارش‌های بدبینانه نسبت به تقاضای چین و انتظار بازگشت اوپک‌پلاس به بازار، با کاهش ۱۱ درصدی، برای اولین بار در دو سال و نیم به کانال کمتر از ۷۰ دلار وارد شد. در بازه زمانی دوم، با کاهش نرخ بهره در آمریکا و طوفان فرانسین در خلیج مکزیک، قیمت نفت با ثبت بیشترین رشد هفتگی از فوریه امسال، به مرز ۷۵ دلار بازگشت. در نهایت، در هفته پایانی سپتامبر، همزمان با نشانه‌های رکودی در اقتصاد اروپا و آثار حل‌وفصل نسبی مسائل سیاسی در لیبی، قیمت نفت روند کاهشی ضعیفی به خود گرفت و در روز پایانی ماه به حدود ۷۲ دلار رسید.

 

گسترده‌تر شدن جنگ در منطقه غرب آسیا از عوامل مهمی است که در صورت وقوع بازار‌های جهانی را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد. در روز‌های آغازین ماه اکتبر و پس از عملیات وعده صادق علیه رژیم صهیونیستی قیمت‌ها به طرز قابل توجهی افزایش یافتند به طوری که روند نزولی قیمت‌ها متوقف شده و دو شاخص برنت و وست تگزاس بیش از ۱۰ درصد رشد کردند. در نتیجه این تنش‌ها و نگرانی بازار نفت از کاهش عرضه کشور‌های منطقه غرب آسیا قیمت‌ها همچنان رو به افزایش است و نوسانات زیادی را تجربه می‌کند.

 

در نهایت، با توجه به ترکیب عوامل تأثیرگذار بر بازار نفت و پیش‌بینی‌های آتی، به نظر می‌رسد که روند بازار در ماه‌های آینده همچنان تحت تأثیر مسائل اقتصادی و سیاسی قرار خواهد داشت.

منبع: دانشجو