بررسی عوامل ناترازی گاز در کشور؛ از فرهنگ‌سازی غلط تا نبود بهینه‌سازی مصرف
رسیدن به فصل سرد سال همه ساله با موضوع ناترازی گاز در کشور همراه است؛ کارشناسان معتقدند بهینه‌سازی مصرف سوخت و اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان می‌تواند مصرف انرژی را تا حد بالایی کنترل کند.
آمار‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر ۵۱ درصد گاز تولیدی کشور در بخش خانگی، تجاری، حمل و نقل و صنایع مصرف می‌شود که سهم این بخش‌ها در زمستان تا ۸۵ درصد هم می‌رسد.
وقتی در روز‌های سرد زمستان تولید و توزیع گاز کشور به ۸۵۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد، مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری، حمل‌و نقل و صنایع خُرد تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب هم بالا می‌رود و بقیه گاز به سایر مصارفی از جمله صنایع عمده شامل سیمان، پتروشیمی، فولاد، مس، آلومینیوم و نیروگاه‌ها تحویل داده می‌شود.
به گفته معاون وزیر نفت میزان ناترازی گاز در زمستان امسال به ۲۵۰ میلیون مترمکعب تا ۳۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسد و علت آن هم وابستگی بیش از حد مصرف‌کننده‌ها به گاز است.
نبود سبد انرژی متنوع و وابستگی ۷۲ درصدی بخش‌های مختلف از جمله خانگی و صنایع به گاز از عوامل عمده ناترازی گاز در کشور است، از طرفی بخش دیگری از ناترازی گاز در کشور نیز به مباحث صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مربوط است که مصارف ما در تمامی بخش‌ها از خانگی گرفته تا نیروگاه‌ها و صنایع، بهینه نیست.
ایران با وجود داشتن تنها یک درصد از جمعیت جهان، به تنهایی حدود ۶ درصد از گاز طبیعی دنیا را مصرف می‌کند و رتبه چهارم مصرف‌کنندگان گاز در جهان را به خود اختصاص داده است.
این آمار‌ها نشان می‌دهد که تامین انرژی در ایران به‌شدت به گاز طبیعی وابسته است که برای رفع ناترازی انرژی باید بیش از پیش به آن پرداخته شود.
تلاشی برای بالابردن بازدهی نیروگاه‌ها نمی‌شود
در همین راستا مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس انرژی اظهار کرد: ایران بعد از روسیه، دومین کشور دارنده ذخایر گاز دنیا است، اما در میان تولیدکنندگان، سومین رتبه را دارد و تولید ایران نسبت به دو کشور روسیه و آمریکا که در رتبه‌های اول و دوم تولید قرار دارند، بسیار کم است.
وی ادامه داد: یکی از سیاست‌هایی که در سه دهه اخیر در بحث خانگی، تجاری و نیروگاه‌ها مورد تاکید مسئولان بوده این است که گاز طبیعی سوخت اقتصادی کشور است و این سیاست باتوجه به حجم ذخایر گازی کشور و پیش‌بینی افزایش تولید باعث شده بیشترین تامین انرژی از گاز انجام شود.
این کارشناس انرژی تاکید کرد: متاسفانه با تکیه بر موضوعاتی از جمله حجم بالای ذخایرگاز در کشور از اول دنبال این موضوع نبودیم که بهینه‌سازی مصرف سوخت را در بخش خانگی، صنایع و نیروگاه‌های کشور در اولویت قرار دهیم.
بهروزی‌فر با اشاره به وضعیت بازدهی نیروگاه‌های کشور، اظهار کرد: برخی از نیروگاه‌ها در کشور بازدهی در حد ۲۰ درصد دارد و ۸۰ درصد انرژی به‌صورت گرما و حرارت به هدر می‌رود که متاسفانه تلاشی برای بالابردن این بازدهی در نیروگاه‌ها نشده است.
وی با تاکید بر لزوم اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در مورد بهینه‌سازی مصرف انرژی گفت: با وجود اینکه این مبحث در قانون آمده، اما تقریبا هیچ ساختمانی وجود ندارد که جداره خارجی آن به‌طور کامل عایق باشد.
این کارشناس انرژی تصریح کرد: در صنایع نیز نتوانستیم به آخرین تکنولوژی دست پیدا کنیم و نیروگاه‌های با بازدهی پایین را از مدار خارج کنیم که همین امر مصرف سوخت را بالا برده است.
بهروزی‌فر در مورد روش‌های کاهش مصرف انرژی درکوتاه‌ترین زمان ممکن، اظهار کرد: برنامه‌ای که می‌تواند سریع‌ترین دستاورد را داشته باشد بهینه‌سازی مصرف انرژی است که می‌تواند تا حد بسیار بالایی مصرف انرژی را کاهش دهد.
وی تاکید کرد: طرح‌هایی از قبیل جایگزینی بخاری‌های فرسوده با نو نیز از جمله راه‌های موثری بود که می‌توان با ادامه چنین طرح‌هایی در مصرف انرژی صرفه‌جویی کرد و بخش قابل توجهی از هدررفت انرژی در کشور را کاهش دهد.
این کارشناس انرژی در مورد استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نیز گفت: استفاده از این انرژی نیاز به واردات تجهیزات و سرمایه‌گذاری دارد از این رو هزینه آن بالا است و در کوتاه‌مدت نمی‌تواند راهکاری برای رفع ناترازی گاز باشد.
منبع: میزان
