فعالیت ۴۰۰ کارخانه آردسازی در کشور؛ ظرفیتی که هرز می‌رود
یک مقام صنفی با بیان اینکه حدود ۴۰۰ کارخانه آردسازی در کشور وجود دارد، گفت: ظرفیت آنها ۲۵میلیون تن بوده که با توجه به مصرف سالانه ۱۲.۵میلیون تنی کشور ظرفیت خوبی برای صادرات در اختیار داریم.
تعداد کارخانجات تولید در تأمین بازار داخل و خارج مهم است یا میزان بهره‌وری؟ کشوری مانند برزیل با چند واحد تولیدی توزیع بخش بزرگی از گوشت جهان را در اختیار دارد. این کشور میزان تولید مرغ را از تقریباً صفر تن در سال ۱۹۶۰ میلادی به ۱۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ افزایش داده و به بزرگ‌ترین صادرکننده گوشت مرغ در جهان تبدیل شده است.
در برخی صنایع بیش از ۱۰۰ کارخانه در کشور مجوز فعالیت دارند میزان تولیدشان یک صدم تولیدات کارخانجات محدود کشورهای دیگر نیست. معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در یکی از نشست‌های هفته گذشته عنوان کرد، آیا با میزان انرژی مصروفی واحدهای مرغداری و گلخانه‌ها، حجم تولیدات باید آمار فعلی باشد؟
در حال حاضر ۲۷۰ واحد صنعتی در فرآوری قهوه در کشور فعال است. آیا با توجه به مصرف داخل نیاز به این تعداد کارخانه است؟ میزان تولید آنها چقدر است؟ در یک مقایسه با ایتالیا این ظرفیت و آمار تولید مشخص می‌کند که در بهره‌وری تولید چقدر فاصله وجود دارد.
یکی دیگر از محصولاتی که در صنایع غذایی دارای کارخانجات بسیار است و ظرفیتی بیش از نیاز داخل در حوزه آردسازی است. در حال حاضر ایران چقدر کارخانه آردسازی فعال دارد؟
سید محمدرضا مرتضوی، رئیس انجمن غلات کشور و رئیس هیئت‌مدیره انجمن آردسازی ایران به مهر گفت: ما حدود ۴۰۰ کارخانه آردسازی در کشور داریم به این ترتیب ۲۵ میلیون ظرفیت آردسازی در کشور فراهم است.
وی با بیان اینکه مصرف سالانه ما حدود ۱۲.۵ میلیون تن است، درباره فعالیت کارخانجات و ظرفیت فعال آنها افزود: این امر بستگی به کارخانه، برند و تقسیمات کشوری دارد. به عنوان مثال، برخی کارخانجات بالای ۷۰ درصد از ظرفیت خود فعالیت دارند و بعضی هم با حدود ۳۰ درصد در حال آردسازی هستند؛ اما میزان ظرفیت ایران در این موضوع ۲ برابر نیاز بازار داخل است.
به گفته رئیس انجمن غلات کشور، ظرفیت موجود، پتانسیل خوبی برای صادرات به کشورهای همسایه از جمله عراق و افغانستان است.
عضو هیئت‌مدیره انجمن آردسازی ایران در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود مشخص بودن نیاز داخل این حجم کارخانه آردسازی در ایران راه اندازی شده است، گفت: با توجه به نیازمندی بازار عراق به ۵ میلیون و افغانستان ۴ میلیون تن آرد، در دوره‌ای پیش از اینکه محدودیت‌های بین‌المللی رخ دهد، ایده این بود که گندم روسیه برای تبدیل به آرد وارد کنیم و در ادامه آن را به سایر کشورها صادر کنیم؛ بنابراین ظرفیت سازی ما در این زمینه تصادفی نبوده است.
وی اضافه کرد: همچنین در دهه ۴۰ و ۵۰ خورشیدی بیشتر آردسازی در شهرهای بزرگ انجام می‌شد و در ادامه برای شهرهای کوچک حمل می‌شد. پس از انقلاب به ویژه بعد از دهه ۷۰ تمام استان‌ها و شهرهای کوچک نیز خواستند در تأمین آرد مورد نیاز خود استقلال داشته باشند.
وی یادآور شد: این ظرفیت اضافه، پتانسیل صادراتی دارد که می‌توان استفاده کرد.
۴۰ درصد آردسازی کشور برای دو استان است
آیا افزایش تولید آرد بیش از نیاز داخل با توجه به ناترازی برق شدنی است؟
رئیس انجمن غلات کشور در پاسخ به این پرسش که آیا راه اندازی یک کارخانه با فعالیت ۳۰ درصدی صرفه اقتصادی دارد، اظهار کرد: به هر حال در شهرهای کوچک باید یک کارخانه آردسازی وجود داشته باشد. اگر کارخانه با ۳۰ درصد ظرفیت فعالیت دارد چون نیاز آن شهر همین اندازه است. به عنوان مثال، استان سمنان به لحاظ جمعیت مصرف کننده قابل قیاس با استان تهران نیست.
مرتضوی گفت: استان تهران و البرز تقریباً ۴۰ درصد ظرفیت آردسازی کشور را در اختیار دارند.
وی ادامه داد: زمانی، یک کارخانه به تمام شهرها آرد ارسال می‌کرد امروز شکل گذشته تغییر کرده است.
رئیس هیئت‌مدیره انجمن آردسازی افزود: استدلال‌ها این بود که در مناطق گندم خیز کارخانجات راه اندازی شود و امروز در مناطقی مانند کردستان، کرمانشاه و گلستان کارخانجات به اندازه کافی، با توجه به مصرف شأن کارخانه آردسازی فعالیت دارد.
منبع: مهر
