پساب، عامل کلیدی در کاهش ناترازی منابع و نیاز آبی کشور

علویان صدر با اشاره به سابقه تاریخی مدیریت آب در ایران، افزود: کشور ما همواره با کمبود آب مواجه بوده است، اما تفکر مهندسی در طول تاریخ، مدل‌های مدیریتی مانند قنات را ایجاد کرده است که بهترین صرفه‌جویی را در مصرف آب داشته‌اند. این سیستم که ثبت جهانی یونسکو شده است، نمادی از توانایی‌های مهندسی ایران در مدیریت منابع آبی است.

وی در ادامه به فرصت‌های بهره‌برداری مجدد از منابع آبی اشاره کرد و گفت: پساب یک حرکت نوآورانه است که می‌تواند از جریان آبی که پیش‌تر استفاده شده، مجدداً بهره‌برداری کند. تنها در شهرهای ایران، بیش از ۵ میلیارد مترمکعب آب در سال مصرف می‌شود که معادل ۳.۶ میلیارد مترمکعب آن به شکل پساب بازمی‌گردد. این حجم قابل‌توجه می‌تواند در پیشبرد برنامه‌های اقتصادی و مدیریت منابع بسیار مؤثر باشد.

قانون‌گذاری برای تسهیل اقتصاد آب 

معاون برنامه‌ریزی به اهمیت قوانین مرتبط با اقتصاد آب اشاره کرد و افزود: قوانینی که در برنامه هفتم توسعه و سایر اسناد بالادستی تدوین شده‌اند، بایستی تسهیل‌کننده جریان اقتصادی در حوزه آب‌های غیرمتعارف باشند. اگر مفهوم پساب و آب‌های غیرمتعارف در اقتصاد کشور به درستی تعریف نشود، نمی‌توان پیشرفتی در این زمینه داشت. آب‌های غیرمتعارف، مانند آب دریا یا پساب تصفیه‌شده، نیازمند فرایندهایی برای استفاده مجدد هستند و این امر باید در قالب برنامه‌های اقتصادی جای گیرد.

نقش صنعت در مدیریت آب‌های غیرمتعارف 

علویان صدر با تأکید بر اهمیت نقش صنایع در استفاده از آب‌های غیرمتعارف گفت: به‌جای مصرف آب‌های متعارف در صنعت، باید به سمت استفاده از منابع غیرمتعارف مانند آب‌های شور و پساب تصفیه‌شده حرکت کنیم. این تغییر رویکرد، نه تنها منابع آبی متعارف را حفظ می‌کند، بلکه به ایجاد جریان اقتصادی پایدار نیز کمک می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: برای دستیابی به حکمرانی صحیح آب، نیازمند هم‌پیوندی صحیح میان عناصر و اجزای مختلف مدیریت آب هستیم و همه کارگزاران باید در این راستا نقش‌آفرینی کنند.

به گفته وی، ایران دارای سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون متر مکعب پساب است که بخش قابل توجهی از آن هم اکنون در حال استفاده توسط صنایع مختلف است. تاکنون ۳۱۴ میلیون متر مکعب از این پساب عرضه شده است و به صورت قراردادی یا فروش مستقیم به صنایع و کشاورزی منتقل می‌شود.

علویان تأکید کرد: صنایع برای بهره‌برداری از این منابع باید سرمایه‌گذاری بلندمدت کنند و این قراردادها معمولاً برای ۲۰ سال بسته می‌شود تا بازده سرمایه‌گذاری تأمین شود. در حال حاضر، یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب پساب آماده عرضه به صنایع است و همچنین ظرفیت یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون متر مکعب دیگر برای سرمایه‌گذاری متقابل در نظر گرفته شده است.

این مقام مسئول همچنین به برنامه‌ریزی برای ایجاد نیروگاه‌های جدید اشاره کرد و افزود: ۱۶ نیروگاه در این زمینه در برنامه است. در این راستا، علویان از اهمیت استفاده صحیح از منابع آبی سخن گفت و به مدیریت بهینه منابع در صنعت و کشاورزی تأکید کرد.

وی اظهار داشت: در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری در این بخش افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود تا پایان برنامه هفتم توسعه، میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه به ۴۹ همت برسد.

علویان در پایان اشاره کرد: با توجه به پراکندگی جغرافیایی و ظرفیت‌های مختلف موجود در کشور، باید برنامه‌ریزی دقیقی برای استفاده بهینه از منابع آبی انجام شود و از آنجا که بازده سرمایشی بسیار بالا است، این صنعت می‌تواند فرصت‌های اقتصادی عظیمی ایجاد کند.

منبع: برنا