۴۰ سال تلاش برای برق هسته‌ای چه شد؟
امنیت انرژی به قدری اهمیت دارد که پس از بحران‌های نفتی، ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفت نیازهای انرژی خود را به شخصه تامین کند و امروز آمریکا بزرگترین تولید کننده نفت جهان است. جنگ روسیه با اوکراین و کاهش انتقال گاز به اروپا از روسیه، به خوبی نشان داد که چگونه انرژی می‌تواند از سویی یک ابزار قدرت و از سوی دیگر یک تهدید باشد.
از شاخص‌هایی که برای امنیت انرژی عنوان می‌شود «در دسترس بودن» است. برای تامین این شاخص منابع انرژی متنوعی نیاز است؛ چیزی که در کشور ما موجود نیست. می‌توان گفت بیش از ۹۰ درصد از انرژی ایران وابسته به سوخت‌های فسیلی است و همین امر امنیت انرژی کشورمان را در معرض خطر قرار داده است.
انرژی هسته‌ای یکی از ابزارهای متنوع سازی سبد سوختی کشور در راستای امنیت انرژی است که به دلیل اهمیت آن، بارها مقامات کشور بر ضرورت ایجاد مراکز هسته‌ای تاکید کرده‌اند؛ با این وجود، امروز تنها نیروگاه برق هسته‌ای کشور نیروگاه بوشهر است که ۱۰۵۰ مگاوات ظرفیت آن است. طبق «سند تراز تولید و مصرف گاز طبیعی» تا سال ۱۴۲۰ ظرفیت برق هسته‌ای کشور باید به ۳۱۵۰ مگاوات برسد.
مزیت برق هسته‌ای
مزیت بسیار مهم برق هسته‌ای پاک بودن آن است. در حال حاضر بسیاری از نقاط کشور درگیر مسئله آلودگی هوا هستند و نیروگاه‌هایی که از سوخت فسیلی استفاده می‌کنند، سهم زیادی در آلودگی هوا دارند. ایجاد نیروگاه‌های هسته‌ای می‌تواند سهم قابل توجهی در کاهش آلودگی هوا داشته باشد.
علاوه بر آن، کشور همواره درگیر مباحث ناترازی انرژی است، بنابراین با افزایش سهم برق هسته‌ای کاهش قابل توجهی در مصرف گاز طبیعی و گازوئیل بوجود خواهد آمد. به این شکل، از سویی لزومی به قطع گاز پتروشیمی‌ها – که بعد از نفت خام ارزآور‌ترین صنعت کشور محسوب می‌شود – نیست و از سوی دیگر امکان صادرات گاز و ارزآوری برای کشور وجود خواهد داشت.
سوخت نیروگاه هسته‌ای، قرص اورانیوم است. یک قرص اورانیوم با وزن ۵ گرم معادل سه بشکه نفت انرژی دارد. این قرص‌ها در میله‌های سوخت قرار می‌گیرد که میله‌ها در کنار یکدیگر یک مجتمع را تشکیل می‌دهند. هر مجتمع حدودا سه سال عمر دارد. انرژی تولید شده در نیروگاه هسته‌ای با توجه به میزان سوخت مصرفی در قیاس با نیروگاه حرارتی بسیار قابل توجه است.
واحد یک نیروگاه بوشهر در سال ۱۳۹۲ پس از نزدیک به ۴۰ سال وارد مدار شد. پیش از انقلاب شرکت آلمانی زیمنس ساخت نیروگاه بوشهر را بر عهده داشت. پس از پیروزی انقلاب در سال ۱۳۵۷ این شرکت دست از کار کشید. پس از آن نیز آمریکا مانع همکاری دیگر کشور‌ها با ایران شد. متخصصان داخلی علی‌رغم کارشکنی‌های آمریکا توانستند با همکاری روسیه این نیروگاه را پس از ۳۵ سال از انقلاب به بهره‌برداری برسانند.
امروز نزدیک به ۱۱ سال از فعالیت نیروگاه بوشهر می‌گذرد. به گفتۀ محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی این نیروگاه تا ۵۰ سال دیگر عمر مفید خواهد داشت. درواقع عمر مفید نیروگاه هسته‌ای بوشهر بیش از ۶۰ سال برآورد می‌شود.
در مقابل نیروگاه هسته‌ای، نیروگاه‌های حرارتی کشور به طور متوسط ۳۰ سال عمر مفید دارند. درواقع هزینه بسیار بالایی برای ساخت این نیروگاه‌ها مصرف می‌شود و درنهایت ۳۰ سال عمر می‌کنند و از آن پس راندمان آنها کاهش یافته، بخش زیادی از انرژی هدر رفته و آلودگی نیروگاه افزایش پیدا می‌کند.
درحالیکه نیروگاه بوشهر مجموعا ۷/۱ میلیارد دلار هزینه ساخت داشته است و تا ۶۰ سال به شکل مستمر فعالیت خواهد داشت.
بین ۱۹۳ کشور جهان تنها ۳۲ کشور نیروگاه هسته‌ای دارند که از این بین کشور‌هایی نظیر امارات فناوری را ندارند و تاسیسات در اختیار کشور‌های دیگر است. در بین این کشور‌های محدود مانند ایران هم دارای نیروگاه هسته‌ای و هم فناوری آن است.
(سهم برق هسته‌ای در هر کشور)
امروز فرانسه ۶۵ درصد برق خود را از انرژی هسته‌ای تامین می‌کند؛ در نتیجه وابستگی خود را به سوخت‌های فسیلی به مقدار قابل توجه کاهش داده است. از این رو کمتر از سایر کشور‌ها نگران نوسانات قیمت انرژی‌های فسیلی است.
(میزان تولید برق هسته‌ای در هر کشور)
برای این فناوری سال‌ها تلاش شده و کشور تحت تحریم‌های شدید قرار گرفته است و در این راه دانشمندان هسته‌ای کشور به شهادت رسیدند. به همین خاطر مردم انتظار دارند میوه سال‌ها سختی کشیدن در پی تحریم‌ها را لمس کنند؛ چرا که قطعا سهم ۱.۷ دردصدی برق هسته‌ای پس از گذشت از این مسیر دشوار بسیار ناچیز است.
نویسنده: فرشید محمدی‌مجد
منبع: دانشجو
