ورود LPG به سبد سوخت برای جبران ناترازی بنزین موثر است؟

طی سال‌های گذشته روزانه ۲ تا ۳ برابر نیاز واقعی مردمی که به شبکه گاز کشور دسترسی نداشتند گاز مایع توزیع می‌شد، اما همیشه در برخی استان‌ها به ویژه استان‌های جنوبی کشور، گله از عدم دستیابی مصرف کنندگان واقعی به گاز مایع به اندازه کافی و در زمان مناسب وجود داشت.

این امر ناشی از انحراف مصرف گاز مایع در کشور بود؛ بخشی از گاز مایعی که با نرخ یارانه‌ای برای مصرف خانگی و یا صنفی که به شبکه گاز دسترسی نداشتند توزیع می‌شد، یا خارج از مرزها سردرمی‌آورد و یا به‌صورت غیرمجاز در خودروها مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما با ساماندهی توزیع گاز مایع در قالب سامانه سدف، از عرضه مازاد گاز مایع با شناسایی مصرف‌کنندگان واقعی جلوگیری شد. در این بین اما طرحی مطرح شده که می‌تواند دوباره عرضه گاز مایع را از ساماندهی خارج کند و برای سال‌های متمادی، عرضه نابسامان آن را دامن‌گیر کشور کند. ورود گاز مایع به سبد خودروها به بهانه تنوع‌بخشی به سبد تأمین انرژی بخش حمل‌ونقل که در سال‌های اخیر مطرح شده بود، بار دیگر مطرح شده و در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته است.

تنوع‌بخشی به سبد سوخت خودروها با توسعه CNG و بهره‌برداری از ظرفیت‌های مغفول این بخش می‌تواند جوابگوی نیاز کشور باشد و ناترازی بنزین را در گام نخست برطرف کند، اما ورود LPG به سبد سوخت خودروها، می‌تواند ناترازی جدیدی برای کشور به‌دنبال داشته باشد. با این وجود میانه‌های دی ماه سال جاری بود که «کرامت ویس‌کرمی» مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، از برنامه ورود LPG به سبد سوخت خودروها خبر داد و گفت: “براساس قانون برنامه هفتم، متنوع‌سازی سبد سوخت در دستور کار قرار گرفته است.

وی افزود: از ابتدای سال تاکنون روزانه ۷ هزار و ۳۰۰ تن ال‌پی‌جی در کشور تولید و ۲ هزار و ۹۰۰ تن ال‌پی‌جی توزیع شده است که این مقدار توزیع داخلی LPG نسبت به دو سال قبل ۵۰ درصد کاهش یافته است.

ویس‌کرمی با بیان اینکه “هم‌اکنون ظرفیت بسیار خوبی در بحث مازاد بر نیاز داخلی در بحث گاز مایع داریم که امیدواریم بتوانیم در بحث متنوع‌سازی سبد سوخت خودرو از آن استفاده کنیم”، تصریح کرد: “در نظر داریم احداث جایگاه‌های ال‌پی‌جی را در نزدیکی پالایشگاه‌هایی که مازاد ال‌پی‌جی بر مصرف داخلی دارند، اجرایی کنیم تا بتوانیم ال‌پی‌جی را به سبد سوخت خودروها اضافه کنیم.”

به گفته وی، “استاندارد جایگاه‌های ال‌پی‌جی تدوین شده است و تا پایان سال مکان‌یابی مناسب برای احداث جایگاه‌های ال‌پی‌جی انجام می‌شود.”

ورود LPG به سبد سوخت خودروهای سبک کشور، بدون شک سهم CNG را کاهش می‌دهد و نه‌تنها موجب کاهش ناترازی بنزین نمی‌شود، بلکه با کاهش سهم CNG در سبد حمل‌و نقل، به تشدید ناترازی بنزین منجر خواهد شد. از سوی دیگر، با عدم وجود زیرساخت‌های عرضه LPG در کشور برخلاف صنعت CNG، خبر ورود آن به سبد حمل و نقل در کوتاه مدت موجب توقف توسعه CNG و در بلندمدت به هزینه‌های هنگفت سرمایه‌گذاری برای ایجاد جایگاه‌ها و مخازن ذخیره‌سازی و فعال‌سازی ناوگان حمل‌و نقل جاده‌ای در این بخش منجر می‌شود؛ در شرایطی که حمل‌ونقل در کنار توسعه CNG، به سمت برقی سازی در حرکت است، سرمایه‌گذاری در زمینه ایجاد زیرساخت‌های عرضه LPG در صورت اجرا نیز در آینده مورد استفاده حداکثری قرار نخواهد گرفت و فقط بار هزینه‌ای بر دوش بودجه عمومی کشور خواهد گذاشت.

با گریزی به تاریخچه سی ان جی می‌توان به این مهم پی برد که پیش از شروع توسعه CNG در کشور در ابتدای دهه ۸۰ شمسی، LPG به عنوان سوخت دوم ناوگان حمل‌و نقل سبک کشور مورد استفاده قرار می‌گرفت که با گزارش‌های متعدد نهادهای مختلف از جمله پلیس راهور، این سوخت ناایمن جمع‌آوری و مقرر شد توسعه CNG به عنوان سوخت جایگزین بنزین مورد استفاده قرار گیرد. حال این سوال مطرح است که پس از چند دهه، تصمیم اشتباه ورود LPG به سبد سوخت خودروها تکرار می‌شود یا آنکه می‌تواند بخشی از ناترازی سوخت را جبران کند.

منبع: مهر