مردم ایران پر مصرف هستند؟
سرانه مصرف آب در کشور به ازای هر نفر (میانگین) ۱۹۵لیتر در شبانه‌روز است که این میزان نسبت به شرایط هر شهر متفاوت است به‌طوری که در برخی مناطق کمتر و بعضی استان‌ها بیشتر از این عدد مصرف می‌شود.
نویسنده علی سیدزاده – مدیرکل دفتر مدیریت مصرف شرکت مهندسی آبفای کشور
با این حال باید گفت استاندارد جهانی ثابت برای مصرف آب وجود ندارد. زیرا الگو‌های مصرف هر کشور با توجه به عوامل مختلف اقلیمی، شرایط منابع آبی و مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی متفاوت است. در کشورهای توسعه‌یافته مانند آلمان، انگلیس، هلند و… که زیرساخت‌های مناسبی دارند، مصرف سرانه هر فرد بین ۱۲۰ تا ۱۳۰لیتر در شبانه‌روز است.
با این حال با مقایسه این اعداد با میزان مصرف کشور، نمی‌توان گفت که مردم ایران پرمصرف هستند اما در مقایسه با آلمان که کشوری پرآب (پربارش) محسوب می‌شود، سرانه مصرف ایران خیلی بالاست. الگوی مصرف آب در کشور تعریف شده که مصرف بهینه معادل ۱۳۰لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز است. بنابراین مصرف بیش از این عدد پرمصرفی تلقی می‌شود. البته مقایسه مصرف ۱۹۵لیتر فعلی با الگوی تعیین‌شده ۱۳۰لیتر، نشان می‌دهد مصرف آب در کشور بالاست و باید تلاش کنیم مصرف به الگو نزدیک شود.
با توجه به الگوی مصرف، استان‌های خوزستان، البرز، لرستان، زنجان، فارس و تهران جزو استان‌های پرمصرف در آب قرار دارند و در مقابل استان‌های خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، مرکزی و همچنین شهر مشهد جزو استان‌ها و مناطق کم‌مصرف محسوب می‌شوند. کمترین میزان مصرف با ۱۴۰لیتر در شبانه‌روز در استان خراسان شمالی ثبت شده و شهر مشهد با مصرفی حدود ۱۳۰لیتر در شبانه‌روز، مطابق با الگوی مصرف دارد که نشان می‌دهد در برخی مناطق، فرهنگ مدیریت بهینه مصرف نهادینه شده است. عوامل متعددی در میزان مصرف آب مؤثر است که می‌توان به میزان ذخایر آبی، فشار شبکه‌های توزیع، رفتار مصرف‌کنندگان، سبک زندگی و استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف اشاره کرد.
امروز در حالی با بحران کم‌آبی مواجه هستیم که می‌توان با اجرای راهکارهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت از این چالش عبور کنیم که مدیریت زمان مصرف یکی از کلیدی‌ترین راهکار‌ها برای کاهش مصرف آب است. در کوتاه‌مدت می‌توان با فرهنگ‌سازی و در سرفصل‌های آموزشی و تبلیغاتی در جهت مدیریت بهینه مصرف آب و صرفه‌جویی مدنظر قرار بگیرد. امروز اگر هر تهرانی ۲۰درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کند، می‌توانیم شرایط پرچالش کم‌آبی را مدیریت کنیم.
یکی از اقدامات نهادینه کردن استفاده از وسایل کاهنده مصرف است که به‌عنوان یک راهکار در کوتاه‌مدت باید مدنظر باشد. تجهیزاتی که آب‌بر مانند ماشین لباسشویی، ظرفشویی و کولر‌های آبی هستند، باید از نمونه‌های کم‌مصرف آنها استفاده شود. کولر آبی در تابستان بین ۴۰۰ تا ۶۰۰لیتر آب مصرف دارد اما با نصب سایبان ساده می‌توان بین ۱۰ تا ۲۰درصد در مصرف آب آن صرفه‌جویی کرد. تجهیزات آب‌پخش نیزشامل سردوش‌های حمام وشیرآلات آشپزخانه است که استفاده ازنمونه‌های کاهنده مصرف آنها می‌تواند به کاهش چشمگیر مصرف آب کمک کند.همچنین باید از آبیاری فضای سبز با آب شرب جلوگیری شود.
در میان‌مدت و بلندمدت نیز باید اقدامات فنی و مهندسی در شبکه‌های توزیع و مدیریت مصرف تعریف شود. زیرا این اقدامات زمانبر است و باید تمهیدات لازم و مقدمات آن فراهم شود تا به نتیجه برسد. از جمله این اقدامات باید مقابله با هدررفت آب باشد. زیرا در حال حاضر حدود ۱۵درصد از آب به‌صورت فیزیکی هدر می‌رود که بخشی از آن ناشی از فرسودگی لوله‌هاست. شیرین‌سازی آب دریا، انتقال آب بین حوزه‌ای و… نیز می‌تواند در مدیریت مصرف کمک‌کننده باشد.
همچنین می‌توان برای کاهش مصرف اقدامات تعرفه‌ای و قانونی در جهت برخورد با مشترکان پرمصرف انجام داد به‌عنوان یک راهکار میان‌مدت است. اگر قیمت آب برای طبقات بالای الگوی مصرف با هدف جلوگیری از مصرف بی‌رویه واقعی شود این افراد پرمصرف ارزش واقعی آب را درمی‌یابند.
با این حال با مقایسه این اعداد با میزان مصرف کشور، نمی‌توان گفت که مردم ایران پرمصرف هستند اما در مقایسه با آلمان که کشوری پرآب (پربارش) محسوب می‌شود، سرانه مصرف ایران خیلی بالاست. الگوی مصرف آب در کشور تعریف شده که مصرف بهینه معادل ۱۳۰لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز است. بنابراین مصرف بیش از این عدد پرمصرفی تلقی می‌شود. البته مقایسه مصرف ۱۹۵لیتر فعلی با الگوی تعیین‌شده ۱۳۰لیتر، نشان می‌دهد مصرف آب در کشور بالاست و باید تلاش کنیم مصرف به الگو نزدیک شود.
با توجه به الگوی مصرف، استان‌های خوزستان، البرز، لرستان، زنجان، فارس و تهران جزو استان‌های پرمصرف در آب قرار دارند و در مقابل استان‌های خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، مرکزی و همچنین شهر مشهد جزو استان‌ها و مناطق کم‌مصرف محسوب می‌شوند. کمترین میزان مصرف با ۱۴۰لیتر در شبانه‌روز در استان خراسان شمالی ثبت شده و شهر مشهد با مصرفی حدود ۱۳۰لیتر در شبانه‌روز، مطابق با الگوی مصرف دارد که نشان می‌دهد در برخی مناطق، فرهنگ مدیریت بهینه مصرف نهادینه شده است. عوامل متعددی در میزان مصرف آب مؤثر است که می‌توان به میزان ذخایر آبی، فشار شبکه‌های توزیع، رفتار مصرف‌کنندگان، سبک زندگی و استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف اشاره کرد.
امروز در حالی با بحران کم‌آبی مواجه هستیم که می‌توان با اجرای راهکارهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت از این چالش عبور کنیم که مدیریت زمان مصرف یکی از کلیدی‌ترین راهکار‌ها برای کاهش مصرف آب است. در کوتاه‌مدت می‌توان با فرهنگ‌سازی و در سرفصل‌های آموزشی و تبلیغاتی در جهت مدیریت بهینه مصرف آب و صرفه‌جویی مدنظر قرار بگیرد. امروز اگر هر تهرانی ۲۰درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کند، می‌توانیم شرایط پرچالش کم‌آبی را مدیریت کنیم.
یکی از اقدامات نهادینه کردن استفاده از وسایل کاهنده مصرف است که به‌عنوان یک راهکار در کوتاه‌مدت باید مدنظر باشد. تجهیزاتی که آب‌بر مانند ماشین لباسشویی، ظرفشویی و کولر‌های آبی هستند، باید از نمونه‌های کم‌مصرف آنها استفاده شود. کولر آبی در تابستان بین ۴۰۰ تا ۶۰۰لیتر آب مصرف دارد اما با نصب سایبان ساده می‌توان بین ۱۰ تا ۲۰درصد در مصرف آب آن صرفه‌جویی کرد. تجهیزات آب‌پخش نیزشامل سردوش‌های حمام وشیرآلات آشپزخانه است که استفاده ازنمونه‌های کاهنده مصرف آنها می‌تواند به کاهش چشمگیر مصرف آب کمک کند.همچنین باید از آبیاری فضای سبز با آب شرب جلوگیری شود.
در میان‌مدت و بلندمدت نیز باید اقدامات فنی و مهندسی در شبکه‌های توزیع و مدیریت مصرف تعریف شود. زیرا این اقدامات زمانبر است و باید تمهیدات لازم و مقدمات آن فراهم شود تا به نتیجه برسد. از جمله این اقدامات باید مقابله با هدررفت آب باشد. زیرا در حال حاضر حدود ۱۵درصد از آب به‌صورت فیزیکی هدر می‌رود که بخشی از آن ناشی از فرسودگی لوله‌هاست. شیرین‌سازی آب دریا، انتقال آب بین حوزه‌ای و… نیز می‌تواند در مدیریت مصرف کمک‌کننده باشد.
همچنین می‌توان برای کاهش مصرف اقدامات تعرفه‌ای و قانونی در جهت برخورد با مشترکان پرمصرف انجام داد به‌عنوان یک راهکار میان‌مدت است. اگر قیمت آب برای طبقات بالای الگوی مصرف با هدف جلوگیری از مصرف بی‌رویه واقعی شود این افراد پرمصرف ارزش واقعی آب را درمی‌یابند.
