عرضه گوشت قرمز قد کشید

ایرانی‌ها در یک سال گذشته به‌طور میانگین ماهانه ۵۰هزار تن گوشت قرمز مصرف کرده‌اند، البته این آمار برایندی از وضع عرضه ماهانه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های کشور است. به این ترتیب سرانه مصرف ماهانه گوشت قرمز هر ایرانی ۶۰۰گرم برآورد شده است. آمار یادشده گویای این واقعیت است که؛ هم از یک‌سو سرانه مصرف گوشت قرمز ایرانیان در دهه۹۰ نصف شده و از سوی دیگر کشتار دام مولد در حال افزایش است.

به باور کارشناسان، افزایش ۲برابری عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی از ۲۵.۱هزار تن در اردیبهشت۹۸ به ۵۰.۸درصد در اردیبهشت۱۴۰۱ و عرضه ماهانه بیش از ۵۰هزار تن گوشت قرمز بیش از آنکه از افزایش ظرفیت تولید حکایت داشته باشد، زنگ خطر کشتار دام مولد را به صدا درآورده است. بی‌توجهی به این زنگ هشدار، امنیت غذایی کشور را متزلزل می‌سازد.

بررسی روند تغییرات ماهانه عرضه گوشت قرمز در اردیبهشت ۶سال اخیر نشان می‌دهد عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌ها از ۳۶.۵هزار تن در اردیبهشت۹۶ به ۳۵.۵هزار تن در اردیبهشت سال۹۷ رسیده، اما در اردیبهشت سال۹۸ این میزان عرضه به کمترین حد خود یعنی ۲۵.۱هزار تن رسید و دراردیبهشت سال۹۹ به ۳۰.۸هزار تن و در اردیبهشت سال۱۴۰۰ به ۴۵.۸هزار تن افزایش یافت. حالا مرکز آمار ایران روایت می‌کند میانگین عرضه گوشت قرمز در اردیبهشت امسال به رقم ۵۰.۸هزارتن رسیده است. البته بخشی از گوشت قرمز عرضه شده در کشتارگاه‌ها صادر می‌شود و در مقابل گوشت قرمز تازه یا منجمد وارد می‌شود و اگر مبنای محاسبه را عرضه گوشت قرمز کشتارگاه‌ها درنظر بگیریم و فرض بر این باشد که همه گوشت عرضه شده در داخل کشور مصرف می‌شود، میانگین سرانه مصرف سالانه هر ایرانی در اردیبهشت امسال به ۷.۲کیلوگرم می‌رسد.

تازه‌ترین گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد در اردیبهشت‌ماه امسال وزن گوشت قرمز عرضه شده انواع دام‌های ذبح شده در کشتارگاه‌های رسمی به ۵۰هزارو۷۶۱تن رسیده که سهم گوشت گاو و گوساله بیش از سایر دام‌ها بوده است. به‌گونه‌ای که گوشت گاو و گوساله با ۲۵هزارو۳۹۵تن ۴۹.۸درصد وزن کل گوشت قرمز را به‌خود اختصاص داده و سهم گوشت گوسفند و بره ۲۱هزارو۳۳۱تن (معادل ۴۲درصد) بز و بزغاله ۳هزارو۱۴۱تن برابر با ۶.۲درصد و سایر انواع دام با ۹۹۴تن معادل ۲درصد بوده است.

طبق این گزارش در اردیبهشت‌ماه امسال ۱۱درصد بیشتر از اردیبهشت پارسال گوشت قرمز از طریق کشتارگاه‌های رسمی عرضه شده با این تفاوت که مقدار عرضه گوشت گوسفند و بره ۳۰درصد، بز و بزغاله ۱۰درصد و گاومیش و بچه گاومیش ۱۸درصد رشد کرده و در مقابل عرضه گوشت گاو و گوساله یک درصد و شتر و بچه شتر ۸درصد کم شده است.

در خرداد سال۱۳۹۸ حمیدرضا جلالی، رئیس وقت گروه آمار‌های دام و طیور دفتر کشاورزی مرکز آمار ایران مصرف سرانه گوشت قرمز هر ایرانی را ۶کیلوگرم برآورد و اعلام کرده بود بررسی سری زمانی سرانه مصرف گوشت قرمز نشان می‌دهد مصرف این محصول کاهشی بوده و از ۸.۷کیلوگرم در سال۹۰ به ۶کیلوگرم در سال۹۶ رسیده که با افزایش بهای گوشت قرمز، مصرف‌کنندگان ایرانی به‌دنبال کالای جایگزین ازجمله گوشت مرغ رفته‌اند.

این در حالی است که مسعود رسولی، دبیر انجمن صنعت بسته بندی گوشت و مواد پروتئینی ایران چند روز پیش از کاهش مصرف سرانه گوشت ایرانیان در امسال نسبت به سال گذشته خبر داده و اعلام کرده است: مرکز آمار ایران سرانه مصرف گوشت قرمز در سال را ۴کیلوگرم برآورد کرده، اما واقعیت این است که هم‌اکنون سرانه مصرف به ۳کیلوگرم رسیده که نگران‌کننده است. به‌گفته این مقام صنفی، استاندارد جهانی مصرف گوشت قرمز برای هر نفر در روز ۱۰۰گرم گوشت است که با آمار فعلی فاصله‌ای بسیار زیاد داریم و حتی در شرایط بد هم هر نفر باید در سال ۲۰کیلوگرم گوشت مصرف کند.

مرکز آمار ایران دی ماه سال گذشته اعلام کرد: سرانه مصرف گوشت دام، ماهی و میگو در یک دهه اخیر روندی کاهشی داشته و در مقابل سرانه مصرف گوشت پرندگان افزایش یافته که بخشی از تغییر الگوی مصرف خانوار‌ها ناشی از قیمت و البته واردات گوشت مرغ بوده به‌گونه‌ای که سرانه مصرف گوشت دام از ۱۳کیلوگرم در سال۹۰ عملا نصف و حتی بیشتر شده و به ۶کیلوگرم در سال رسیده درحالی‌که سرانه مصرف گوشت پرندگان از ۳۱کیلوگرم در سال۹۰ به ۴۰کیلوگرم در پایان سال۱۴۰۰ رسیده است.

کاهش ۵۰درصدی سرانه مصرف گوشت ایرانیان در دهه۹۰ در شرایطی رخ داده که هر کیلوگرم گوشت قرمز در این دهه ۱۲برابر شده و میزان سرانه درآمد ایرانیان ۳۳درصد کاهش یافته است.

رشد قیمت گوشت

تازه‌ترین برآورد مرکز آمار حکایت از آن دارد که قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی در اردیبهشت امسال به‌طور میانگین بیش از ۱۷۰هزار تومان بوده که نسبت به اردیبهشت سال گذشته ۲۳.۸درصد رشد داشته و هر یک کیلوگرم گوشت گوساله هم با رشدی ۳۲.۳درصدی به رقم ۱۶۶هزار تن رسیده است.

خطر کشتار دام مولد

اما روی دیگر سکه افزایش عرضه گوشت قرمز در یک سال اخیر نگران‌کننده است، زیرا زنگ هشدار کشتار دام مولد را به صدا درآورده است. خشکسالی، کمبود خوراک دام و افزایش هزینه پرورش دام باعث شده تا فعالان این صنعت اعلام کنند که با این روند کشتار احتمال از بین رفتن نسل دام مولد وجود دارد و در آینده کشور با بحران تامین گوشت قرمز مواجه خواهد شد. به‌گونه‌ای که برخی مقامات دولتی پیش از این هشدار داده بودند کشتار دام مولد ۱۱درصد بیشتر از حد مجاز برآورد می‌شود.

دولت جلوی قیام هزینه تولید را بگیرد

افزون بر خشکسالی، قیمت تمام‌شده پرورش دام به‌ویژه دام مولد افزایش یافته و دامداران چاره راه را در کشتار این دام‌ها می‌دانند. آمار‌های رسمی نشان می‌دهد شاخص قیمت تولیدکننده محصولات گاوداری‌های صنعتی در سال گذشته (تورم تولید) به ۵۹درصد رسیده که در تمام فصل‌های سالی که گذشت نرخ تورم تولید در گاوداری‌های صنعتی ایران روندی صعودی را تجربه کرده به‌نحوی که در تابستان۱۴۰۰ این نرخ به ۸۲.۴درصد رسید. دولت برای جلوگیری از روند کشتار دام‌های مولد باید جلوی رشد هزینه تولید و پرورش دام را بگیرد. زیرا به‌گفته مرکز آمار ایران در سال گذشته هزینه پرورش و نگهداری گاو تلیسه غیرباردار ۵۱.۱درصد، گاو شیری ۴۶.۷درصد، گاو نرداشتی ۵۲.۵درصد، گوساله پرواری ۵۷.۶درصد، گاو حذفی شیری ۶۸.۴درصد، گوساله نر زیر ۴ماه ۲۴.۲درصد و هزینه تولید شیر در دامداری‌های صنعتی ۶۱.۸درصد رشد کرده است.