کاهش ۱۶ درصدی بارندگیها در کشور
اطلاعات میزان بارشها از کاهش ۱۶ درصدی بارندگیها از ابتدای سال آبی جاری حکایت دارد؛ با این رویه زنگ خطر جدی برای تامین آب شرب به صدا درآمده است.
در دوره انتهای بهمن تصاویر ماهوارهای نشاندهنده میزان بارش برف در کشور در مساحتی گستردهتر از حد نرمال در ارتفاعات البرز بود و مشاهده میکنیم با گرمایش و افزایش دما در هفتههای اخیر بهسرعت میزان پوشش سطحی برف کاهش یافت بنابراین پوشش برف گسترده همانند امسال در نیمهشمالی کشور، الزاما به معنای بارندگی بیش از حد نرمال نیست و باید عامل دما را لحاظ کنیم.
حتی با وجود بارندگیهای مناسب در انتهای دیماه و بهمنماه که غالبا نیز به صورت برف بودند، خشکسالی و گرمای هوا در پاییز قابل چشمپوشی نیست و بر میانگین آب قابل دسترس در کشور تاثیر گذاشته است و در نیمهشمالی و شرق کشور میزان بارش به شدت کمتر از نرمال است.
در حال حاضر بر اساس دادههای بارش سال جاری و آمارهای بلندمدت، میزان بارندگی سال جاری حتی نسبت به سال گذشته نیز کمتر است، گرچه سال گذشته بسیار کم بارش بود. بارش متوسط کشور از ابتدای سال آبی جاری تاکنون بهطور میانگین به حدود ۱۲۰ میلیمتر رسیده است که بارش نرمال این دوره زمانی ۱۴۳ میلیمتر است بنابراین ۲۳ میلیمتر یا ۱۶ درصد نسبت به بلندمدت کاهش نشان میدهد.
بارندگیها تقریبا نرمال هستند چراکه در فصل زمستان حدود ۸۹ میلیمتر بارندگی ثبت شده و میزان بارندگی نرمال این بازه حدود ۸۳ میلمیتر است و تقریبا برابرند.
در استانهای جنوبی کشور شامل فارس، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، اصفهان و چهارمحال و بختیاری وضعیت بارشها در حد نرمال تا فراتر از نرمال است واین استانها نسبت به سال گذشته وضعیت بسیار بهتری دارند ولی در نیمه شمالی و شرق کشور شامل استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و مناطق مرکزی تا سواحل شمالی کشور خشکسالی همچنان ادامه دارد.
استان تهران تنها ۹۰ میلیمتر بارش دریافت کرده این در حالیست که حد نرمال بارش در استان تهران تا این موقع سال آبی ۱۵۳ میلیمتر است بنابراین ۶۴ میلیمتر معادل با ۴۲ درصد کمبود بارش در حوضههای آبی تهران در سال آبی جاری وجود دارد.
نگرانی برای تامین آب شرب در ماههای آینده
در برخی استانها کم بارشی بسیار شدید است. از جمله استان سمنان با ۵۲ درصد، سیستان و بلوچستان با ۴۵ درصد، قزوین با ۴۹ درصد، خراسان رضوی با ۵۰ درصد، سواحل دریای خزر و اردبیل بین ۳۶ تا ۴۲ درصد، آذربایجان شرقی با ۴۶ درصد، آذربایجان غربی ۲۶ درصد و زنجان نیز با ۲۰ درصد کسر بارش مواجه هستند.
شرایط بارندگیها در استانهای واقع در نیمهشمالی کشور وضعیت نامناسبی دارد و این استانها بیهنجاری منفی شدیدی دارند. تا این موقع از سال تقریبا دو سوم سال آبی را سپری کردهایم و تنها فصل بهار بهعنوان پنجره زمانی یا فرصت دریافت بارش در بسیاری از مناطق فوق پیش رو است این در حالیست که برخی استانها تا ۵۰ درصد از بارش سال را هنوز دریافت نکردهاند.
با توجه به فرارسیدن فصل بهار و فصل تابستان بدون بارش قابل ملاحظه در اغلب حوضههای آبی و با وجود شرایط نامطلوب ذخیره آبی پشت سدهای نیمهشمالی کشور مانند سد سفیدرود گیلان و سدهای استان تهران، احتمال عدم جبران کمبارشی ماههای گذشته بسیار بالاست و درصد احتمال تنش آبی در فصل گرم آتی در برخی استانها برای تامین آب قابل توجه است.
ممکن است برخی تصور کنند بر اساس سطح پوشش برف در بهمن ماه اخیر، وضعیت ذخیره برفی در مناطق کوهستانی و ذخایر آبی مناسب باشد. این تصوربرای نیمه شمالی کشور اشتباه است. یک چهارم جمعیت کشور در استانهای تهران و البرز ساکن هستند و در حال حاضر وضعیت منابع آبی این استانها و استانهای مجاور چندان مناسب نیست و ارتفاع بارش بهشدت زیر حد نرمال است و بهطور کلی وضعیت فعلی نشانگر وجود شرایط نامطلوب بارش در نیمهشمالی و شرق کشور است. درصورتی که بارشهای بهاره کمکی به بهتر شدن وضعیت نکند، میتواند شرایط حادی را از نظر تامین آب در فصل گرم آتی ایجاد کند.