کاهش چشمگیر بهره‌برداری از واحدهای جدید در مناطق آزاد
در دو ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، در مناطق آزاد و ویژه صدور جواز تاسیس کمتر از نصف و پروانه‌های بهره‌برداری کمتر از یک سوم شده است.
بر اساس جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) در دو ماهه سال جاری برای ۶۴۷۱ بنگاه جواز تاسیس و برای ۸۹۹ بنگاه پروانه بهره برداری صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۲۷.۵ درصد و حدود ۳۰.۹ درصد افزایش داشته است.
سرمایه پیش بینی شده در این مدت برای جوازهای تاسیس معادل ۱۳۱ هزار و ۱۶۰ میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل تقریبا دو برابر شده است. میزان سرمایه پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده تا پایان اردیبهشت امسال نیز ۱۰ هزار و ۹۹۰ میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۱۶۴.۴ درصد افزایش داشته است.
بر اساس این آمار پیش بینی شده با اجرای پروژه‌هایی که جواز تاسیس آن‌ها در دو ماهه سال جاری صادر شده برای بیش از ۱۷۴ هزار نفر شغل ایجاد شد که نسبت به این رقم در مدت مشابه سال قبل از آن با افزایش ۵۱.۲ درصدی مواجه بوده است. پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده در این مدت نیز زمینه اشتغال ۱۶ هزار و ۶۴۱ نفر را فراهم کرده که نسبت به دو ماهه سال قبل حدود ۶۹.۸ درصد رشد داشته است.
گروه‌های کالایی پرطرفدار
در این میان از ۶۴۷۱ فقره جواز تاسیس صادره در دو ماهه سال جاری، بیشترین تعداد مربوط به گروه “سایر محصولات کانی غیر فلزی” با ۹۰۷ فقره و گروهی که کمترین جواز تاسیس را به خود اختصاص دادند نیز “فاضلاب، دفع زباله، بهداشت محیط و فعالیت‌های مشابه” و “استخراج ذغال سنگ ولینیت”بوده که برای هر کدام دو جواز تاسیس صادر شده است.
همچنین از ۸۹۹ فقره پروانه بهره برداری، بیشترین پروانه در دو ماهه امسال با ۱۲۹ فقره متعلق به گروه “ساخت مواد و محصولات شیمیایی” بوده و متوسط سرمایه‌گذاری برای راه اندازی یک واحد در این گروه پنج میلیاردو و ۴۰۰ میلیون تومان اعلام شده است. بیشترین اشتغال ایجاد شده نیز در گروه “ساخت مواد و محصولات شیمیایی” با حدود ۲۵۴۵ نفر است. کمترین پروانه بهره برداری نیز در گروه‌های “فاضلاب، دفع زباله، بهداشت محیط و فعالیت‌های مشابه” و “فعالیت‌های پشتیبانی و کمکی حمل و نقل” و “استخراج کانه‌های فلزی” بوده که در مدت یاد شده برای هر کدام تنها یک پروانه صادر شده است.
بیشترین و کمترین جوازها در کدام استان‌ها صادر شد؟
در این میان جزئیات اطلاعات انواع جوازهای صادر شده در این مدت هم نشان می‌دهد بیشترین تعداد جواز تاسیس در استان‌های فارس، خراسان رضوی و آذربایجان غربی به ترتیب با ۴۵۷، ۴۵۴ و ۴۴۴ فقره صادر شده است. کمترین تعداد جواز تاسیس نیز در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با ۱۴ فقره، کهگیلویه و بویر احمد و گیلان هر کدام با ۲۹ فقره صادر شده است. بیشترین تعداد پروانه بهره برداری صادره در بین استان‌های کشور نیز مربوط به آذربایجان شرقی، اصفهان و خراسان رضوی با ۸۵، ۶۹ و ۶۵ فقره و کمترین مربوط به کهگیلویه و بویر احمد با چهار و بوشهر، ایلام و خراسان جنوبی هر کدام با هفت فقره است. مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نیز در این مدت ۲۰ پروانه بهره برداری صادر شده است.
گفتنی است که بالاترین اشتغال ایجاد شده در پی صدور پروانه‌های بهره‌برداری نیز مربوط به استان‌های البرز و قم به ترتیب با ۲۸۷۴ و ۱۴۶۲ نفر است و کمترین اشتغال هم در استان کهگیلویه و بویر احمد با ۲۲ نفر ایجاد شده است.
گفتنی است که تعداد صدور جواز صنعتی به نوعی نشان دهنده تمایل سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در بخش تولید و پروانه‌های بهره‌برداری به معنی واحدهایی است که فعالیت خود را آغاز کردند. بنابراین بر اساس این آمار وضعیت واحدهای به بهره‌برداری رسیده در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نسبت به مناطق دیگر کشور خوب نیست و در زمینه جواز تاسیس نیز، آمارها حاکی از تمایل پایین سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این مناطق است.
کاهش صدور پروانه بهره برداری و جواز تاسیس در مناطق آزاد
همچنین آمارها نشان می‌دهد که در دو ماهه امسال نسبت به سال قبل، در مناطق آزاد و ویژه صدور جواز تاسیس ۵۶.۳ درصد و پروانه‌های بهره‌برداری ۷۳ درصد کاهش داشته است. به طوری که جوازهای تاسیس صنعتی در دو ماهه اول سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به ترتیب ۳۲ و ۱۴ فقره بوده و صدور پروانه بهره برداری در هشت منطقه آزاد و ویژه اقتصادی نیز از ۷۴ فقره در دو ماهه اول سال قبل به ۲۰ فقره یعنی کمتر از یک سوم در دو ماهه اول امسال رسیده است.
این در حالی است که مناطق آزاد و ویژه تجاری با قوانین محدودتر و تشریفات گمرکی ساده‌تری نسبت به سرزمین اصلی با اهدافی از جمله حمایت از صنعت داخلی کشور، جذب فناوری های نوین در امر تولید، گسترش تولیدات صادرات محور و اشتغالزایی راه اندازی شده‌اند. همین قوانین محدودتر بارها باعث گلایه کارگران و تولیدکنندگان شده است.
