قصه پرغصه نان؛ گرانی ها صف ها را طولانی کرد/ حذف یارانه آرد معادلات را به هم ریخت

نان یکی از اصلی ترین اقلام مصرفی در بین خانوارها است که بحث تامین درست آن با حساسیت های بسیاری همراه است و با توجه به وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم شاید بتوان گفت هرگونه تغییری در نرخ آن می تواند حواشی بسیاری با خود به همراه داشته باشد. با این وجود این روزها در سطح شهر واحدهای نانوایی شکل و شمایلی متفاوت تر از گذشته دارند و برخلاف قبل، صفوف طولانی درب نانوایی ها نگاه ها را به خود جلب کرده است. برخی واحدهای نانوایی می گویند سهمیه آردی که تحویل می گیرند کفاف نمی دهد و خرید مردم بیش از گذشته شده است. برخی دیگر نیز معتقدند چون هنوز نان جزو ارزان ترین اقلام است لذا مردم بیشتر به سمت خرید نان سوق پیدا کرده اند تا شکم شان را با نان سیر کنند. هرچه هست با آزادسازی یارانه آرد صنف و صنعت در ابتدای سال جاری از یک طرف و با گرانی های اخیر و عدم افزایش حقوق ها متناسب با تورم موجود، رخ دادن چنین مسائلی دور از انتظار نبوده و نیست.

کسری سهمیه آرد برخی نانوایی ها بهانه ای برای آزادسازی نرخ آرد سنتی پزها است

با این وجود واحدهای نانوایی برخی شهرستانها از جمله شهر ری خبر از کسری سهمیه آرد خود می دهند و آن را یک دلیل اصلی تشکیل صفوف جلوی نانوایی ها عنوان می کنند. به طوری که قامتعلی عزیزی یکی از فعالان این صنف در منطقه نامبرده می گوید: همانطور که می دانید همه اقلام خوراکی از جمله نان های فانتزی گران شده و با توجه به این گرانی ها، مردم به نان های سنتی بیش از گذشته رو آورده اند. از سوی دیگر فرمانداری شهر ری اقدام به کسر سهمیه آرد کرده و نانوایی هایی که بیش از ۴۰۰ کیلو سهمیه داشتند را کسر سهمیه زده اند. بنابراین این واحدها بیش از ۴۰۰ کیلو نمی توانند پخت کنند و این عامل نیز بر طولانی تر شدن صفوف اثر گذاشته است.

عزیزی در پاسخ به این سوال که چرا کسری سهمیه اعمال شده است، گفت: به هر حال دولت می خواهد به هر طریقی شده در هزینه ها صرفه جویی کند و هر بار یک حرکت می زند. به طوری که در ابتدا چون دولت فکر می کرد بحث قاچاق آرد از سوی نانوایی ها صورت می گیرد طرح کارت خوانهای هوشمند را اجرا کرد و حال که مشخص شده این خلاف از سوی نانوایی ها نبوده اقدامات دیگر را در پیش گرفته است.

وی با اشاره به اینکه این کاهش سهمیه آرد برخی نانوایی های شهرری بی ربط به بحث تعیین بودجه سال بعد نیست گفت: در واقع همه این کارها بهانه ای است برای دولت و قصد دارد که آرد نان های سنتی را نیز آزاد کند.

این فعال صنف نانوایی ادامه داد: برای آزاد سازی آرد نان های سنتی دولت تصمیم قطعی دارد حال اینکه این سوبسید را به چه شکل می خواهد بدهد مثلا مستقیم به خود مردم بدهد یا به نانوا بدهد یا روش دیگری در نظر دارد مشخص نیست.

وی در خصوص قیمت نان در صورت آزادسازی قیمت آرد نیز گفت: آزاد سازی آرد به این شکل خواهد بود که آردی که قیمت هر کیسه که الان به نرخ ۳۵هزار تومان به نانوا داده می شود به ۶۰۰هزار تومان می رسد و در آن موقع باید دید قیمت نان آن چقدر می شود!

نان فانتزی را گران کردند صفوف نان سنتی طولانی تر شد

بر اساس این گزارش علیرغم اینکه در برخی شهرها، سهمیه آرد سنتی پزها را کاهش داده اند در تهران این اتفاق نیفتاده است. احمد محمدی دیگر فعال صنف نانوایان که هم در بخش نان های حجیم و نیمه حجیم فعالیت دارد و هم در بخش نان های سنتی فعالیت می کند در این خصوص می گوید: در شهر تهران هیچ تغییری در قیمت و در سهمیه آرد داده نشده است.

مدیرعامل اتحادیه تعاونی نان های حجیم و نیمه حجیم تهران در خصوص دلیل صفوف طولانی که اخیرا درب نانوایی ها تشکیل می شود نیز به بازار می گوید: علت این است که آرد نان فانتزی ها را گران کردند و لذا الان شاهد هستیم که مردم به سمت نان های سنتی متمایل شده اند و از آن طرف فروش نان های فانتزی نیز کاهش یافته است. به عبارت دیگر چون توان خرید نان فانتزی کمتر شده لذا مردم به سمت خرید سنتی ها هجوم آورده اند و این صفوف طولانی را رقم زده است.

دولت نرخ نان به نانوایی ها نمی دهد اما هزینه های جانبی را حداقل ۵۰درصد افزایش داده است

وی در خصوص در خواست نانوایان سنتی مبنی بر افزایش قیمتها نیز اظهار داشت: حدود ۴-۵ سال بود که به سنتی ها نرخ نمی دادند و سال قبل نرخ دادند که قابل قبول برای سنتی ها نبود با این وجود نانوایی ها قبول کردند و قرار بر این شد که آخر سال ۱۴۰۰ تجدید نظری در نرخ نان بشود و به ما نرخ بدهند. اما تجدید نظری در نرخ نان نشد و در سال ۱۴۰۱ هم که آرد فانتزی ها آزاد شد نیز نرخ نان سنتی ها را ندادند.

محمدی افزود: در حالی نرخ نان سنتی را نمی دهند که کلیه هزینه های ما از جمله مزد کارگر، بیمه، دارایی، هزینه های برق و آب و غیره همه بیش از ۵۰درصد بالا رفته است. نانوا هم که توانایی ندارد از جیب هزینه کند لذا یا از وزن چانه می زند و یا از طریق فروش نان با کنجد هزینه ها را باید تامین کند.

وی خاطر نشان کرد: با این وجود الان دولت سامانه ای از طریق کارت خوان های هوشمندی که در بسیاری از نانواها گذاشته ترتیب داده، تا از آن طریق نسبت به میزان نانی که می فروشد به نانواها سهمیه آرد بدهد.

محمدی با تاکید بر اینکه این طرح هنوز اجرایی نشده است، گفت: با این وجود الان ۱۰ تا ۱۵درصد برای نانواها فعلا یارانه می دهد اما این هم جوابگوی نانوا نیست و باید اقدامی اصولی انجام بشود.

وی خاطر نشان کرد: در بخش نان های سنتی شاهد هستیم که واحدهایی داریم که فروش شان بالا است اما آرد کم می آورند لذا اگر این طرح اجرا شود این مشکل نیز حل می شود و نسبت به میزان خرید مشتریان به هر واحد صنفی آرد می دهند؛ یعنی به ازای میزان فروش هم دولت آرد به نانوا می دهد و هم سود می دهد بنابراین اگر اجرا شود خوب است و ما استقبال می کنیم به شرطی که درست اجرا شود.

علیرغم حذف یارانه آرد صنف و صنعت دولت کماکان یارانه سنگین آرد را می پردازد

بر اساس این گزارش یکی دیگر از مسائل پیرامون صنف نانوایان بحث تامین آرد مازاد بر سهمیه است. در واقع نان های سنتی و فانتزی هر دو از یک سامانه آرد خریداری می کنند اما بحث تفاوت قیمتها با بازار آزاد برای نان های سنتی مساله ساز است و در صورتی که مشتری باشد اما سهمیه آرد تمام شده باشد دیگر نانوایان مثل گذشته نمی توانند از بازار آزاد آرد تهیه کنند چون به صرفه نیست.

علیرضا نقره عضو هیات مدیره تعاونی نان های حجیم و نیمه حجیم تهران به بازار می گوید: برای ما در تامین آرد آزاد مشکلی وجود ندارد اما برای سنتی پزها مشکل شده است؛ به این معنا که یکی از دلایل تشکیل صفوف طولانی جلوی نانوایی های سنتی همین امر است. در واقع در گذشته که آردها همه یارانه می گرفت واحد نان سنتی که به اصطلاح پخت اش کم بود و سهمیه به او کم می دادند اگر کیفیت نان تولیدی اش خوب بود و مردم خرید زیاد داشتند با ۳۰درصد گرانتر آرد را از بازار آزاد خریداری می کرد و پخت می کرد و باز هم برای او صرفه داشت.

نقره افزود: با این وجود الان اگر همان واحد نانوایی بخواهد آزاد خریداری کند چون نرخ آرد بسیار بالا است نمی تواند این کار را بکند و متضرر می شود. در نتیجه با همان میزان سهمیه نان می پزد و دست مردم می دهد.

وی خاطر نشان کرد: این تفاوت قیمتی آرد که از اردیبهشت امسال به این طرف به وجود آمد باعث شد در بحث آرد آزادی که نانوایی های سنتی می گرفتند و مازاد بر سهمیه خود پخت می کردند دیگر قابل تامین نباشد و لذا نانوایی ها شلوغ بشود.

نقره افزود: معضل دیگر این است که بخشی از نان سفره مردم را ما واحدهای نان حجیم و نیمه حجیم تامین می کردیم اما چون قیمت ها با آزادسازی ها افزایش یافته در نتیجه بخشی از مشتریان ما هم به سمت نان های سنتی متمایل شده اند و بر این صفوف طولانی دامن زده است.

وی در پایان گفت: جالب است که دولت با این هدف که یارانه سنگینی که بابت آرد پرداخت می کرد را از دوش خود بردارد آرد صنف و صنعت را آزاد کرد. اما امروز شاهد هستیم که با توجه به چرخش بیشتر مردم به سمت استفاده از نان های سنتی آن هم به دلیل ارزانتر بودن نسبت به دیگر نانها، دولت مجبور است سهمیه بیشتری به نان های سنتی بدهد و عملا باز هم همان یارانه را پرداخت می کند!