بریتانیایی‌ها چطور به قلهک آمدند؟

آبادی‌های شمیران که اکنون به محله‌های بالای شهر تبدیل شده‌اند، هر کدام تاریخچه و هویت پر و پیمان دارند. قلهک یکی از آن محله‌هاست که اگر امروز با خیابان‌ها و خانه‌های اعیانی‌اش شناخته می‌شود اما هنوز هم با گذر از محدوده پل رومی، زیارت آستان مقدس امامزاده اسماعیل(ع) و مرور تاریخچه قنات‌هایش می‌توان به روزگار گذشته این محله سفر کرد.

در منابع معنای نام قلهک، قلعه کوچک است اما این محله پیش از آنکه قلهک نامیده شود نام‌های دیگری هم داشت. در گذشته‌های دور به آن «کوچه ده» و کوچه «سجاد» هم می‌گفتند اما امروز کمتر کسی از این نام‌های قدیمی خبر دارد. قلهک مثل دیگر آبادی‌های شمیران، آب‌ و هوایی خوش داشت و همین عامل پای خانواده‌های اعیانی تهران قدیم را به این آبادی باز کرد. اعیان و اشراف تهران قدیم در قلهک خانه‌باغ‌های بزرگ می‌خریدند و تابستان‌ها که تهران گرم می‌شد، به شمیران و خانه‌باغ خود در قلهک کوچ می‌کردند. این میان، فرنگی‌ها هم از اراضی قلهک بی‌نصیب نماندند. به ویژه وقتی که محمدشاه قاجار زمین‌های قلهک را به بریتانیایی‌ها تعارف کرد و آنها هم سال‌ها مالکیت این قلهک را حتی تا دوران رضاخان در اختیار داشتند. پس از رضاخان ساخت و سازها در اراضی قلهک شروع شد و از آن اراضی وسیع، باغ سفارت بریتانیا برای فرنگی‌ها باقی ماند.