وعده تو خالی معاون وزیر نفت

اواسط سال قبل بود که مدیرعامل شرکت ملی نفت اظهارنظری را در مورد میادین مشترک نفتی اعلام کرد و گفت “هم اکنون میدان نفتی مشترک تعیین تکلیف نشده‌ای بین ایران و عربستان وجود ندارد، از سوی دیگر با توجه به احیای روابط بین دو کشور کارهای مقدماتی برای انجام همکاری دوجانبه آغاز شده است. آمادگی کامل برای آغاز حفاری در میدان مشترک نفتی آرش وجود دارد و منابع قابل‌توجهی را برای اجرای طرح توسعه این میدان در هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران مصوب کرده‌ایم و با آماده شدن شرایط، حفاری را در میدان آرش آغاز می‌کنیم. ”

صحبت‌هایی که با واکنش مقامات کویتی همراه شد و سعدالبراک، وزیر نفت کویت در این باره گفت: ما به طور قاطع فعالیت‌های ایران را در اطراف میدان گازی فراساحلی الدوره، رد می‌کنیم. میدان الدوره، ثروت طبیعی کویت و عربستان است و هیچ طرف دیگری تا زمان دیگری که ترسیم مرزهای دریایی تعیین تکلیف نشده، در آن حقوقی ندارد. کویت و عربستان کاملا بر سر اینکه ایران یک طرف مذاکره باشد توافق دارند.

پس از این اظهارات، وزارت خارجه مجدد واکنش نشان داد و ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: «در چارچوب گفت‌وگوهای دوجانبه با مقامات دولت کویت در حال پیگیری این موضوع هستیم. این موضوع به همراه تحدید حدود دریایی، از موضوعات مورد مذاکره ایران و کویت بوده است. موضوعات مربوط به حدود دریایی و بهره‌برداری از منابع هیدروکربنی مشترک، با مدنظر قرار دادن منافع مشترک و اصل حسن همجواری با همه همسایگان از جمله کویت، همواره مورد توجه جمهوری اسلامی ایران بوده است.»

در آذرماه سال قبل کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پایان چهل و چهارمین نشست خود در دوحه قطر ادعاهای خود درخصوص پرونده میدان گازی آرش را تکرار کردند. شرکت کنندگان در پایان این نشست در بیانیه‌ای مدعی شدند که مالکیت میدان گازی مشترک آرش (الدوره) متعلق به عربستان و کویت است و تنها این دو کشور حق بهره برداری از منابع آن را دارند.

همچنین در بهمن‌ماه کویت و عربستان سعودی در پایان سفر شیخ مشعل الاحمد الجابر الصباح، امیر کویت به ریاض بیانیه‌ مشترکی منتشر کردند که در بخشی از آن، دو کشور با تاکید بر توافق مجدد در خصوص محتوای بیانیه پیشین دو کشور، بار دیگر بر حق انحصاری دو کشور برای بهره‌ برداری از میدان نفت و گاز دُره (آرش) پافشاری کردند.

دلیل اهمیت توسعه میدان آرش برای عربستان، کویت و ایران نیاز فزاینده به گاز و بحران‌های انرژی پی در پی است. البته توسعه این میدان گازی بیش از آنکه به بازار جهانی گاز طبیعی مایع مرتبط باشد، بر روابط منطقه‌ای تأثیرگذار است؛ یعنی تأثیر آن بر بازار جهانی گاز و LNG  ناچیز خواهد بود و همه تولید آن در بخش برق و انرژی داخلی هر یک از سه کشور جذب می‌شود.

طبق برآوردها، منابع این میدان از ۶۰ تریلیون فوت مکعب تا ۱۰-۱۳ تریلیون فوت مکعب و ۳۰۰ میلیون بشکه نفت متغیر است. برآوردهای تولید نیز متفاوت است و از ۸۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد فوت مکعب در روز و ۸۴ هزار بشکه در روز تخمین زده می‌شود.

هر سه کشور از کمبود گاز رنج می‌برند، هرچند مشکل برای کویت حادتر است. به همین دلیل، اوایل دهه ۲۰۰۰ با افزایش تقاضا به گاز، مذاکرات میان عربستان و کویت در زمینه توسعه مشترک میدان آرش ازسر گرفته شد. در آن زمان به دلیل افزایش شدید تقاضا، ارزش گاز برای هر دو کشور مسجل شد و به دنبال افزایش تولید گاز برای برآوردن نیازهای رو به رشد داخلی خود بودند، زیرا کویت فاقد گاز است و به همین دلیل پایانه ای برای واردات و خرید LNG از بازار جهانی ایجاد کرد و حتی برای واردات گاز از ایران وارد مذاکره شد که به دلیل قطع روابط ایران و عربستان، این مذاکرات نیز متوقف شد.

به‌تازگی هم خجسته مهر – مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره میدان آرش توضیح داده و گفته است هر میدان نفتی و گازی که در مرزهای ایران باشد، از سوی ایران نیز توسعه می‌یابد.

علی‌رغم وعده معاون وزیر نفت، میدان گازی آرش یکی از میادین توسعه نیافته استراتژیک کشورمان است که مشترک با ناحیه بی طرف بین کویت و عربستان است. امتداد ساختمان میدان آرش در آب‌های ایران و ناحیه بی طرف بین کویت و عربستان، به میدان الدوراء کویت می‌رسد که از سال ١٩٧۵ در حال بهره‌برداری است.

طبق این مرز حدود چهل درصد ساختمان نفتی و گازی موجود میدان آرش، در آب‌های ایران قرار دارد. سال‌ها پیش شرکت ملی نفت ایران به منظور تعیین میزان ذخائر درجا اقدام به حفر یک حلقه چاه اکتشافی (چاه شماره یک آرش) کرد که موقعیت این چاه نزدیک به خط مرزی مورد قبول کشورمان است.

طی۱۲ سال گذشته کشور کویت با مستمسک قرار دادن نتایج لرزه نگاری انجام شده توسط شرکت شل برای این کشور، اقدام به تعریف خط مرزی جدید کرده که بر اساس این مرز کل ساختمان میدان آرش در بخش عربی میدان قرار می گیرد، اما این مرز هیچگاه مورد پذیرش کشورمان قرار نگرفته است.

اخیرا شورای همکاری خلیج فارس درباره میدان گازی آرش بیانیه‌ای داده و حق ایران را نادیده گرفته است. ناصر کنعانی – سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به این موضوع بیان کرد: در این زمینه مواضع اصولی خود را اعلام کرده‌ایم. تاکنون مرزهای دریایی جمهوری اسلامی و کویت تحدید حدود دقیق نشده است و نمی‌توان نسبت به سهم کشورها بر سر مالکیت میدان آرش سخنی به میان آورد. در این زمینه هر اقدام یک جانبه‌ای بدون در نظر داشتن منافع ما در ارتباط با میدان گازی آرش از نظر تهران غیرقابل‌قبول است و ما از کشور دوست، کویت دعوت می‌کنیم به جای صدور بیانیه‌های غیر سازنده، برای دستیابی به توافقی پایدار که متضمن منافع دو کشور باشد به پای میز مذاکره بیاید.

جدال بر سر میدان آرش درحالی ادامه دارد که شرکت ملی نفت مدعی تعیین تکلیف در این بخش است، انتظار می‌رود با توجه به اهمیت این میدان اقدامات جدی‌تری از سوی شرکت ملی نفت برای ایجاد تکلیف در این میدان انجام شوذ تا حق ایران پایمال نشود.

منبع: ایسنا