دانش کافی ندارید وارد بازار رمزارز نشوید

رمزارز به عنوان نوع دارایی دیجیتال، تقریبا ۱۳ سال است که در دنیا مورد توجه جدی قرار گرفته است؛ درگذشته البته در بحث دارایی، دارایی‌های نامشهود را داشته‌ایم که می‌توان به نرم افزارها و سرمایه‌های فکری افراد و شرکت ها اشاره کرد. اما با رشد تکنولوژی بلاکچین گونه خاصی از دارایی‌ها خلق شد که به آن دارایی دیجیتال گفته می‌شود و اینها دقیقا مانند سایر دارایی‌ها (طلا، ملک و …) است و دارندگان، درواقع مالک هستند که معروف‌ترین این دارایی‌ها، بیت کوین و اتریوم است.

گفته شده فلسفه اصلی رمزارزها مبتنی بر تمرکززدایی است؛ به این معنا که فضایی نوین را در حوزه پولی و سایر حوزه‌ها تصویر می‌کند که به جای آنکه یک مرکز مبدأ اعتماد مردم مانند نهادهایی همچون بانک‌های مرکزی داشته باشیم، جایگزین آن و برمبنای آنچه مردم به آن اقبال دارند، ارزشی ارائه شود.

در این فضا بیشترین حوزه‌هایی که مورد هدف قرار می‌گیرند، نهادهایی هستند که مردم برای حل مشکلاتشان به آن مراجعه می‌کنند و یکی از آنها بانک مرکزی است. هر پولی که در هر کشوری تبادل می‌شود، به اعتبار بانک مرکزی آن کشور ارزش می‌یابد؛ به بیان بهتر در صورتی که بانک‌های مرکزی نباشند، تمام اسکناس‌های رایج، سکه‌ها و سایر موارد مرتبط از ارزش ساقط می‌شوند.

به اعتقاد تحلیلگران ممکن است این پدیده نوظهور خطرات و مشکلات احتمالی در خود داشته باشد و رمزارزها مانند هر تکنولوژی نوظهور دیگری آسیب‌های خود را دارند؛ به طور مثال در معاملات مسکن ممکن است مشکلاتی مانند کلاهبرداری ایجاد شود، در این زمان نمی‌گوییم که ملک یا مسکن مشکل دارد اما در فضای رمزارزها به دلیل نوظهور بودن آن و اینکه بسیاری از افراد علاقه‌مند، تصور می‌کنند می‌توانند به سرعت ثروتمند شوند، ممکن است مورد کلاهبرداری قرار بگیرند و از این حس افراد سوءاستفاده کنند. بنابراین آسیب‌های آن به این صورت است درغیراین صورت شبکه بلاکچین و دارایی‌های دیجیتال و آن‌هایی که دارای پشتوانه هستند و یک کسب و کار حرفه‌ای و جدی در پشت آن‌ها قرار دارد، آسیبی را متوجه جامعه و افراد نمی‌کنند؛ اما این حس که افراد از دیگران عقب مانده‌اند و می‌خواهند به آنها برسند، هم ممکن است آسیب‌زا باشد.

کارشناسان معتقدند امنیت رمزارزها در سطح جهانی دو جنبه دارد؛ نکته اول این است که امنیت این شبکه تضمین شده است و کسی نمی تواند امنیت آن را زیر سوال ببرد و زیرساختی که درطول زمان شکل گرفته خود مسئولیت امنیت شبکه را تضمین می کند. اما موضوع دیگر کلاهبرداری هایی است که در این حوزه انجام می شود در این زمینه هم نهادهای تنظیم گر در جهان شروع به تدوین مقررات و آیین نامه ها کرده اند اما به هر حال به تکنولوژی در حال رشد بوده و ممکن است افرادی مورد سوءاستفاده قرار بگیرند.

طبق این گزارش وقتی فناوری‌های جدید گسترش پیدا می‌کنند و تبلیغات زیادی حول آن‌ها شکل می‌گیرد، برخی از مردم بدون به‌روز کردن خود و صرفا بر اساس تبلیغات و از روی ناآگاهی وارد آن‌ها می‌شوند. در ادامه افرادی که تحت عنوان شبکه‌های کلاهبرداری کار می‌کنند با استفاده از این نقطه ضعف از قربانیان کلاهبرداری می‌کنند.

رمزارزها یا کریپتوکرنسی‌ها یا توکن‌ها مجموعه کدهایی هستند که با الگوریتم‌هایی خاص تولید می‌شوند و براساس طرفدارانی که دارند و یا اقبال مردم نسبت به آن‌ها ارزشمند می‌شوند. این توکن‌ها در کیف پول‌های مخصوصی نگهداری می‌شوند. رمزارزها فرایند پیچیده و سختی نیست و موضوعی که اهمیت دارد، اعتبار آن‌هاست. افرادی که این بازار و فناوری را نمی‌شناسند، بدون اطلاع از ارزش واقعی این رمزارزها تنها دریافت آن‌ها را ملاک قرار می‌دهند و گرفتار می‌شوند. لذا دانستن مخاطرات رمز ارزها موضوع بسیار مهمی است.

علی محمد رجبی- رئیس مرکز تشخیص فعالیت‌های سایبری پلیس فتا- به فرآیند تهدیدات بازار رمز ارزها اشاره می‌کند و می‌گوید شایع‌ترین جرم حوزه رمزارزها، این است که مردم ناآگاه به برخی افراد اعتماد می‌کنند و مبلغی به آن‌ها می‌دهند تا برایشان رمزارز بخرند. برخی از این کلاهبرداران و کارشناسان جعلی پس از دریافت پول اصلا رمزارزی نمی‌خرند و ناپدید می‌شوند. عده دیگری نیز رمز ارز می‌خرند و رمز کیف پول مردم را نزد خود نگه می‌دارند و بعد از مدتی کیف پول را تخلیه می‌کنند.

اما گرفتاری دیگری که وجود دارد، خرید رمزارزهای بی ارزش یا شت کوین است. در این زمینه، فرایندی به عنوان پامپ و دامپ وجود دارد. یک شت کوین، ابتدا به صورت رایگان واگذار می‌شود و سپس در فرایندی با ارزش کم مشتری جذب می‌کند و ارزش آن به صورت صعودی بالا می‌رود تا بتواند وارد بازار رمزارزها شود. کلاهبرداران با تبلیغ در فضای مجازی و استفاده از افراد معروف به آن اعتبار می‌دهند و مردم نیز از این رمزارزهای بی‌ارزش خرید می‌کنند؛ پس از مدتی آن فرد معروف از پروژه کنار می‌کشد و رمزارز سقوط می‌کند. خرید شت کوین نیز زیاد شده و حجم بسیاری از افرادی که ضرر می‌کنند از این موضوع ضربه می‌خورند.

مورد بعدی گرفتار شدن به وسیله بدافزارهاست. در این مورد مجرمین کیف پولی جعلی طراحی می‌کنند و با روش‌های مختلفی مانند مهندسی اجتماعی باعث می‌شوند تا فرد بدافزار را نصب کند و در ادامه هکر با دریافت اطلاعات کیف پول آن را خالی می‌کند؛  این مورد مانند یک فیشینگ است.

طبق این گزارش، مخاطره بعدی در این زمینه فیشینگ در صرافی‌هاست. مردم برای تبدیل ارز از صرافی‌ها استفاده می‌کنند؛ در این روش مجرمان یک سایت کاملا شبیه به صرافی اصلی ایجاد و مانند روش قبل با دریافت اطلاعات حساب اصلی را تخلیه می‌کنند. یکی از مخاطرات این زمینه این است که ما به علت تحریم‌ها، دسترسی به بسیاری از صرافی‌های بین المللی نداریم و آن‌ها دارایی ما را مصادره و تحریم و حساب‌های ما را بلاک می‌کنند. در این شرایط دیگر فرد دسترسی به دارایی‌های خود نخواهد داشت. برخی از مردم برای دور زدن تحریم هویت‌هایی در کشورهای همسایه ساخته‌اند اما پس از مدتی این هویت‌ها از بین رفته و امروز دیگر افراد نمی‌توانند دارایی خود را خارج کنند.

مورد مخاطره‌آمیز بعدی هک شدن کیف پول‌ها یا حساب های کاربری در صرافی‌هاست؛ بنابراین هرکس وارد این حوزه می‌شود باید بداند که با این تهدیدات روبه‌روست؛ فرایند رسیدگی به این جرائم نیز در پلیس فتا بسیار پیچیده است زیرا بسیاری از مجرمین خارج از کشورند و هویتی وجود ندارد و این پرونده‌ها عمدتا بین المللی می‌شود.

از نظر روانشناسی شاید طمع باعث می‌شود تا افراد به این بازارها کشیده شوند و برخی نیز به علت خوش بینی برای کسب سود بیشتر اعتماد می‌کنند و سرمایه خود را از دست می‌دهند. برای ورود به بازار رمزارزها دانش زیادی در زمینه‌های امنیتی، تحلیل بازار اقتصادی و فناوری اطلاعات نیاز است و اگر افراد دارای این دانش نیستند از ورود به آن به شدت پرهیز کنند. همچنین موضوعات حوزه رمزارزها به “متاورس” هم کشیده شده و کلاهبرداری‌های زیادی در متاورس تحت عنوان خرید زمین و … انجام می‌شود که مردم باید مراقب آن‌ها باشند و بدانند که برایشان آورده ای ندارد.

مردم برای گزارش تخلفات نیز می‌توانند به سایت پلیس مراجعه کنند که در آن اپراتورها به صورت ۲۴ ساعته با کاربر چت می کنند و علاوه بر این شماره ۰۹۶۳۸۰ نیز برای مشاوره در این زمینه وجود دارد.