دخالت مضر و رانتی وزیر راه در فرآیند انتخابات نظام مهندسی

دخالت وزیر راه و شهرسازی در انتخابات هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان و تعویق بدون دلیل قانع‌کننده آن، به‌ویژه در حوزه‌های تخصصی مانند مهندسی، می‌تواند پیامدهای منفی گسترده‌ای داشته باشد. در نظام مهندسی، که انتظار می‌رود بر اساس اصول شفافیت، عدالت و تخصص فعالیت کند، مداخله دولت می‌تواند استقلال حرفه‌ای را تضعیف کند و موجب کاهش اعتماد عمومی به این نهادها شود.

دخالت‌های غیرموجه و تعویق‌های بی‌دلیل، این شبهه را ایجاد می‌کند که اهداف سیاسی یا اقتصادی پشت این تصمیم‌ها قرار دارد و به‌جای اولویت دادن به منافع عمومی و حرفه‌ای، منافع محدود افراد خاص یا گروه‌های نفوذ در نظر گرفته می‌شود. چنین اقداماتی می‌تواند منجر به کاهش مشارکت فعالان حوزه مهندسی در انتخابات، کاهش انگیزه اعضای حرفه‌ای برای مشارکت در فرایندهای دموکراتیک و افزایش بی‌اعتمادی به دولت شود.

علاوه بر این، به تأخیر انداختن انتخابات بدون دلایل قانع‌کننده باعث ایجاد خلاء مدیریتی می‌شود که می‌تواند اثرات منفی بر عملکرد نهادهای مهندسی، مدیریت پروژه‌ها و نظارت بر استانداردهای فنی داشته باشد.

این در حالی است که دولت به معنای عام و وزارت راه و شهرسازی به معنای خاص باید از هرگونه مداخله در انتخابات این‌گونه نهادهای تخصصی خودداری کند، مگر در شرایط کاملاً ضروری و با ارائه دلایل شفاف و قانع‌کننده.

دلایل دخالت وزیر راه در انتخابات نهادهای تخصصی، از جمله نظام مهندسی ساختمان، می‌تواند چند وجهی باشد و بسته به شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هر کشور یا دوره‌ای متفاوت باشد. اما به طور کلی، برخی از دلایل احتمالی برای دخالت دولت در چنین انتخاباتی شامل موارد زیر است:

کنترل بر منابع و منافع اقتصادی: نهادهای مهندسی مانند سازمان نظام مهندسی ساختمان، دسترسی به پروژه‌های عظیم زیرساختی و بودجه‌های کلان دارند. از این رو این احتمال وجود دارد که وزارت راه و شهرسازی با هدف کنترل این منابع و تأثیرگذاری بر تصمیمات مربوط به توسعه شهری و پروژه‌های بزرگ دخالت کند تا افراد نزدیک به خود را در موقعیت‌های کلیدی قرار دهد.

جلوگیری از قدرت‌گیری گروه‌های رقیب: دولت ممکن است نگران افزایش قدرت گروه‌های مخالف سیاسی یا ائتلاف‌های مستقل در نهادهای مهندسی باشد. اگر انتخابات به گونه‌ای پیش برود که افراد یا گروه‌هایی که مخالف دولت هستند، به قدرت برسند، دولت ممکن است دخالت کند تا از این روند جلوگیری کند.

نظارت بیشتر بر فرایندها: یکی از بهانه های وزارت راه و شهرسازی برای دخالت در فرآیند دهمین دوره انتخابات هیئت مدیره سازمان های نظام مهندسی می تواند نظارت بر فرایندهای انتخاباتی و اطمینان از شفافیت و عدالت، باشد.

اما در عمل این نظارت ممکن است به دخالت سیاسی تبدیل و به نفع گروه‌های خاص و افراد پشت پرده ذی نفوذ تمام شود.

تأثیرگذاری بر سیاست‌گذاری‌های فنی: دهمین دوره نتخابات هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان می‌تواند بر سیاست‌گذاری‌های مرتبط با حوزه ساخت‌وساز، استانداردها و مقررات تأثیر بگذارد.

از این رو شاید یکی از دلایل دخالت وزیر تازه وارد راه و شهرسازی آن است که افراد وفادار و نزدیک به خود را در رأس این نهادها قرار دهد تا تصمیمات فنی نیز مطابق با منافع سیاسی یا اقتصادی خاص اتخاذ شود.

جلوگیری از تغییرات ناخواسته:

وزیر راه و شهرسازی به ظن خود کشور در دوران بی‌ثباتی از سازمان نظام مهندسی  قرار داشته و به همین دلیل نیز، انتخابات را به تأخیر  انداخت تا از تغییرات ناخواسته جلوگیری کنند.

در مجموع گرچه ممکن است برای دخالت در انتخابات هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی دلایل مختلفی مطرح شود، این نوع دخالت‌ها اغلب به زیان دموکراسی، استقلال حرفه‌ای و اعتماد عمومی به نهادهای تخصصی منجر می‌شود.

فرشید ایلاتی- کارشناس مسکن و شهرسازی

منبع: ایسنا